Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 438

Górski Jakub (ok. 1525–1585), profesor i rektor Uniw. Krak., humanista i szermierz-apologeta kontrreformacji katolickiej; pochodził z drobno-ziemiańskiej rodziny szlacheckiej h. Szeliga, osiadłej w ziemi liwskiej na Mazowszu. Syn Jana. G. wpisał się na Uniw. Krak. w półr. let. 1542, mając tu za nauczyciela m. i. prof. Zygmunta Obrębskiego. -- W r. 1550 lub 1551 uzyskał mistrzostwo sztuk wyzwolonych. -- Działalność profesorską zaczął w uniwersytecie od wykładów docenckich w półr. zim. 1554/5. Objęty równocześnie, -- rektorat szkoły katedralnej na Wawelu dał mu podstawy egzystencji. Na posterunku tym pozostał G. do początku r. 1556, -- Objąwszy w półr. zim. 1555/6 katedrę w Kolegium Mniejszym, a od r. 1560 w Większym, poświęcił się wyłącznie pracy uniwersyteckiej oraz pisarskiej. -- Dla podniesienia kultury latynistycznej ogłosił on w l. 1558–60 trzy książki z zakresu teorii retoryki, do których niebawem dodał opublikowany w Lipsku doskonały podręcznik dialektyki (1563). -- Niezbyt fortunnie wypadł również pierwszy samodzielny występ polemiczny G-ego, skierowany przeciw antytrynitarskim koncepcjom Grzegorza Pawła w r. 1563 (Ad. M. D. Stanislaum Miskovski… Mercurius sive de Trinitate contra Greg. Bresinensem) --

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 439

-- po uzyskaniu w listopadzie 1563 r. trzyletniego urlopu z uniwersytetu udał się tradycyjnym szlakiem do Włoch. Pod koniec lutego 1563 r. osiadł w Padwie. Niezdecydowany w wyborze studiów uczęszczał zrazu na wykłady prawnicze i teologiczne. W końcu t. r. przeniósł się do Rzymu, gdzie 15 VI 1566 r. uzyskał godność doktora obojga praw. -- Wróciwszy z końcem r. 1567 do kraju, z konieczności tedy więcej niż prawdziwej chęci, podjął na Wydziale Filozoficznym, po dłuższym zastanawianiu się, w półr. zim. 1568 9 przerwane wykłady, które prowadził do półr. zim. 1570/1 włącznie. Przeżywał jednak w dalszym ciągu wahania; czas jakiś zamyślał o wstąpieniu do zakonu jezuickiego i tylko dzięki energicznej akcji niektórych profesorów, którzy wysłali go na stanowisko kaznodziei kolegiaty sandomierskiej, nadali mu probostwo nowokorczyńskie (1569) i przyrzekli bakalaureat teologii, udało się temu przeszkodzić. -- w r. 1571 przeszedł ostatecznie G. na Wydział Prawniczy -- nadana mu przez bpa P. Myszkowskiego kanonia katedralna w Płocku, a za nią dalsze wysokie godności kościelne, -- : w r. 1578 archidiakonat gnieźnieński, w 1582 kanonia krakowska, w 1583 archiprezbiteriat kościoła Mariackiego w Krakowie. Nowy okres twórczości pisarskiej rozpoczął G. w r. 1569 ogłoszeniem wyciągu z dzieła teologa włoskiego, Sykstusa z Sieny, pt. „Biblia sancta”, -- (Index errorum aliquot… thalmudici operis), wypełnił go zaś z kolei pięciu tomami Prelekcji płockich (1572–83), --, i dwoma dziełami z zakresu kontrowersji religijnej: -- (Pro tremenda et veneranda trinitate… Apologeticus, Kolonia 1585), oraz -- (Animadversio sive Crusius, Kolonia 1586); trzeciego polemicznego dzieła przeciw książce kalwińskiego teologa Augustyna Marlorata, pt. „Novi testamenti catholica expositio ecclesiastica” (1561), nie zdołał wykończyć. -- opracował dla Henryka Walezego w r. 1573 tajny memorial, pt. Parenesis sive de ortu, mutationibus et interitu regnorum, -- Wytrwały stronnik habsburskiej kandydatury w drugim bezkrólewiu, przeszedł niebawem zdecydowanie na stronę Batorego, któremu poświęcił mowy gratulacyjne (1583); potem przedrukiem mowy F. Kallimacha na synodzie prowincjonalnym i dziełka zwłoszałego Dalmatyńca Trankwila Andronika „Ad optimates Polonos admonitio”, obie z r. 1584, wsparł antytureckie plany króla i J. Zamoyskiego. -- W r. 1577 wziął udział z ramienia kapituły płockiej w synodzie piotrkowskim; jako proboszcz toruński prowadził od t. r. długoletnią walkę o rekatolizację swej parafii --

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 440

Wpływ G-ego zaznaczył się na biegu spraw uczelni od chwili mianowania go w r. 1573 jej podkanclerzem i pierwszego wyboru na rektora w r. 1574/5. -- Odtąd jako ośmiokrotny rektor (ostatni raz w półr. zim. 1582/3) zaważył poważnie, a nie zawsze w sposób korzystny, na losach szkoły narodowej. -- Dziełem Apologia pro Academia Cracoviensi (1581) starał się zainteresować króla i sfery polityczne naprawą uczelni, --
Od lat co najmniej 25-ciu zapadający na zdrowiu i pasujący się z chorobą gruźlicy, od r. 1575 kilkakrotnie walczył G. z śmiertelną chorobą, która położyła kres jego życiu 17 VI 1585 r.; 22 t. m. złożono jego zwłoki w katedrze wawelskiej. --