Full view of a note about event related to functions/offices/roles

Note fragment 1 , Page/tab number in the source: 3

Kopernik Mikołaj (1473–1543), astronom, ekonomista, lekarz, humanista, kanonik warmiński. Ur. 19 II 1473 r. w Toruniu, przyszedł na świat w mieszczańskiej kamienicy przy ul. Św. Anny (dziś Muzeum M. Kopernika), jako najmłodsze dziecko kupca, obywatela i ławnika staromiejskiego Mikołaja (starszego) i Barbary z Watzenrodów. --

Note fragment 2 , Page/tab number in the source: 4

-- Do okresu dzieciństwa i lat szkolnych K-a nie zachowały się żadne bezpośrednie przekazy źródłowe. Przypuszcza się, że początkowe nauki pobierał najpierw w miejskiej szkole przy kościele Św. Jana w rodzinnym Toruniu, następnie w słynącej z wysokiego poziomu i cieszącej się opieką Ł. Watzenrodego szkole partykularnej Braci Wspólnego Życia (Hieronimianów) w Chełmnie -- W jesieni 1491 r., -- wyjechał K. na studia do Krakowa, wpisując się w półr. zimowym 1491/2 wraz z bratem Andrzejem do metryki Uniw. Krak. jako «Nicolaus Nicolai de Thuronia». Studia na Wydziale Artium Wszechnicy Jagiellońskiej (od jesieni 1491 przypuszczalnie do lata lub jesieni 1495) rozpoczął w okresie naukowej świetności i najwyższego rozkwitu krakowskiej szkoły astronomiczno-matematycznej, --. Wg późniejszej, ale wiarygodnej tradycji (J. Brożek) miał K. być uczniem Wojciecha z Brudzewa, podówczas wprawdzie (od r. 1491) profesora filozofii arystotelesowskiej na katedrze królewskiej, ale nauczającego astronomii pry-

Note fragment 3 , Page/tab number in the source: 5

watnie poza uniwersytetem; zapoznał się z jego poczytnym komentarzem do „Nowych teoryk” Jerzego Peuerbacha, ponadto prawie na pewno słuchał wykładów Bernarda z Biskupiego i Wojciecha Krypy z Szamotuł oraz prawdopodobnie innych prelekcji astronomicznych: Jana z Głogowa, Michała z Wrocławia, Wojciecha z Pniew, Marcina z Olkusza. -- z tego również okresu pochodzą prawdopodobnie jego najstarsze notaty naukowe, zachowane m. in. w tzw. «raptularzyku upsalskim». -- Nie uzyskawszy stopnia naukowego, prawdopodobnie w jesieni 1495 r. opuścił K. Kraków, -- jesienią (w październiku?) t. r. [1496] znalazł się K. w Bolonii i w kilka miesięcy później (po 6 I 1497) dokonał wpisu do albumu nacji niemieckiej bolońskiego Uniwersytetu Jurystów, --. Dopiero jesienią t. r. (20 X 1497) objął formalnie przez upełnomocnionych zastępców przyznaną mu przed dwoma laty kanonię warmińską, do której z początkiem 1503 r. dokumentem datowanym z Padwy 10 I 1503 r. przyłączył scholasterię św. Krzyża we Wrocławiu. -- w r. 1538 zrezygnował ze scholasterii wrocławskiej --. Współczesna kopernikanistyka nie jest przy tym zgodna, czy K. posiadał święcenia kapłańskie. Wobec braku pozytywnych w tym względzie źródeł (tytuł «presbiter» w bolońskim dokumencie notarialnym z r. 1497 polega, jak wykazano, na pomyłce paleograficznej) pewna część badaczów skłania się ostatnio do przypuszczeń, że K. poprzestał jedynie na niższych święceniach, wystarczających do objęcia kanonikatu w kapitule. Podczas blisko pięcioletniego pobytu w Bolonii – od jesieni 1496 do wiosny 1501 r. – oddawał się K., jak można sądzić, z mniejszym zapałem nauce prawa kanonicznego (stopień doktora dekretów uzyskał dopiero po 7 latach, za drugim nawrotem do Włoch w r. 1503) niż studiom humanistycznym, uczęszczając prawdopodobnie na wykłady głośnych uczonych: Filipa Beroalda, Antoniego Urceo Codro, Giovanniego Garzoni, Aleksandra Achillini, oraz badaniom w dziedzinie umiłowanej astronomii. --

Note fragment 4 , Page/tab number in the source: 6

-- w połowie 1501 r. przybył K. na Warmię, aby po uzyskaniu już w dn. 28 VII od kapituły prolongaty urlopu na dalsze dwuletnie studia medyczne -- późnym latem lub jesienią ponownie wrócić do Włoch, --. Na miejsce studiów obrał tym razem słynący z wysokiego poziomu wiedzy lekarskiej Uniwersytet Padewski, w którym -- przebywał od jesieni 1501 do lata 1503 r. -- Wobec zbliżającego się terminu powrotu do kraju na wiosnę 1503 r. odbył K. podróż do Ferrary, gdzie w dn. 31 V, po złożeniu obowiązujących egzaminów, poddał się w miejscowym uniwersytecie promocji na doktora prawa kanonicznego. -- wiosną 1509 r. mógł być K. obecny na sejmie krakowskim, oddając prawdopodobnie przy tej okazji do druku w oficynie J. Hallera łaciński przekład zbioru 85 fikcyjnych listów «obyczajowych, sielskich i erotycznych» bizantyjskiego historyka z VII w. Teofilakta Symokatty. Literacki debiut wielkiego astronoma ukazał się drukiem w drugiej połowie 1509 r., pt. Theophilacti scolastici Simocati epistolae morales, rurales et amatoriae interpretatione latina, opatrzony pochwalnym listem

Note fragment 5 , Page/tab number in the source: 7

dedykacyjnym K-a do Ł. Watzenrodego -- Na lata spędzone w Lidzbarku przypada opracowanie przez K-a pierwszego zarysu teorii heliocentrycznej. Zasadnicze tezy nowego systemu wyłożył (najpóźniej przed r. 1514) w rękopiśmiennej rozprawie, znanej jedynie z późniejszych odpisów, pod tytułem (być może nadanym przez jednego z kopistów) Nicolai Copernici de hypothesibus motuum coelestium a se constitutis commentariolus. --

Note fragment 6 , Page/tab number in the source: 9

-- po śmierci bpa Fabiana Luzjańskiego (30 I 1523) został K. wybrany na urząd generalnego administratora diecezji warmińskiej, najwyższą godność, jaką piastował w swej karierze kościelnej. -- w r. 1517 przygotowując, prawdopodobnie w związku ze skargą stanów pruskich na psucie monety przez Zakon na zjeździe w Elblągu (26 V 1516), pierwszy zarys swej rozprawy O ocenie pieniądza (De aestimatione monete), którą w dwa lata później (1519) w czasie pobytu w Olsztynie opracował w nieco zmienionej redakcji (Tractatus de monetis, Modus cudendi monetam) -- w połowie 1524 r. (3 VI) skreślił na prośbę kanonika krakowskiego i sekretarza królewskiego Bernarda Wapowskiego obszerny list-traktat (znany również pod nazwą „De octava sphaera contra Wernerum”) wymierzony przeciwko rozprawie norymberskiego astronoma Jana Wernera „De motu octavae sphaerae”. --

Note fragment 7 , Page/tab number in the source: 11

-- Przekroczywszy 60 rok życia, z końcem 1534 r. podjął K. pierwsze starania o przyznanie mu koadiutora z prawem następstwa (został nim dopiero w r. 1542 jego siostrzeniec Jan Loitsch), w kilka lat później (1538) złożył rezygnację z zajmowanej od r. 1503 scholasterii św. Krzyża we Wrocławiu --

Note fragment 8 , Page/tab number in the source: 12

-- wielkie dzieło ukazało się wiosną 1543 r. w norymberskiej oficynie J. Petreiusa z anonimową przedmową A. Osiandra („Ad lectorem de hypothesibus huius operis”), przedstawiającą system kopernikański jako fikcyjny schemat rachunkowy. Pierwsze wydanie nosiło tytuł Nicolai Copernici Torinensis De Revolutionibus orbium coelestium libri VI --

Note fragment 9 , Page/tab number in the source: 13

-- zmarł 24 V 1543 r. we Fromborku -- zwłoki K-a pochowano prawdopodobnie przy należącym do jego kanonii ołtarzu św. Bartłomieja w południowo-zachodniej części katedry fromborskiej -- Z pośrednich źródeł wiadomo, że aktem ostatniej woli przeznaczył pewne legaty pieniężne na rzecz dzieci swej siostry Katarzyny Gertnerowej i siostrzenicy Reginy Mollerowej, książki (z wyjątkiem dzieł medycznych legowanych bibliotece biskupiej w Lidzbarku) zapisał kapitule warmińskiej we Fromborku. --