Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 107

Mikołaj Tempelfeld z Brzegu (przed 1400–1474), profesor i rektor Uniw. Krak., kanonik wrocławski, kaznodzieja. Był synem Marcina i Katarzyny, pochodził z Brzegu, gdzie jego rodzice mieli dom przy ul. Długiej naprzeciw Szkoły Parafialnej Św. Mikołaja. Miał -- młodszych braci Augustyna i Hieronima (studiujących na Uniw. Krak.). Elementarne wykształcenie zdobył zapewne w Brzegu. W r. 1414 przybył do Krakowa i wpisał się na uniwersytet, w r. 1417 został bakałarzem, w r. 1421 magistrem sztuk wyzwolonych. W r. 1428 wybrany został dziekanem Wydziału Artium. Wkrótce uzyskał bakałaureat teologii jako uczeń swojego krajana, a może krewnego, Franciszka z Brzegu. W r. 1438 w semestrze letn. pełnił funkcje rektora, był

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 108

wtedy kanonikiem przy kościele Św. Floriana w Krakowie. Przed 18 VII 1439 otrzymał doktorat teologii. O działalności dydaktycznej M-a na Wydziale Artium świadczy napisany ok. r. 1432 komentarz do małych pism filozoficznych Arystotelesa (B. Jag. rkp. 2086 k. 200–312, kopia z r. 1444, 2097 k. 1–102). W komentarzu zaznaczyły się obok tradycyjnych kierunków, zwłaszcza albertyzmu, wpływy burydanizmu. Zachowało się kilkanaście mów uniwersyteckich M-a, wygłoszonych na promocjach bakałarskich i magisterskich jego uczniów, w większości Ślązaków (m. in. brata jego Hieronima), wykład wstępny do Summulae Piotra Hiszpana, mowa dziekańska. Ciekawe są też jego żałobne kazania uniwersyteckie (z okazji śmierci profesorów: Zygmunta z Pyzdr, Mikołaja Goltberga, Jana z Pawii, opatów: Macieja Heringa, Pawła Paichbirnera). M. prowadził ciekawy notatnik kaznodziejski o wygłaszanych przez siebie kazaniach (rkp. B. Uniw. w Wr. I Q 381).
W l. 1438–50 M. był kaznodzieją w kościele Najśw. Maryi Panny w Krakowie. -- Od 4 I 1446 został prałatem kantorem katedry wrocławskiej i często przebywał w tym mieście, zaś ok. r. 1454 (może już w r. 1453) z niewiadomych powodów przeniósł się do Wrocławia i został kaznodzieją w kościele Św. Elżbiety. -- Gdy po śmierci Władysława, najpierw zarządcą, a potem królem czeskim został wybrany -- Jerzy z Podiebradów, M. stał się rzecznikiem nieprzejednanego oporu--. Agitację polityczną prowadził z ambony, jak również pisząc w r. 1458 trzy traktaty przeciw Jerzemu. -- Wysłane przez radę wojsko w starciu z przeważającymi siłami królewskimi poniosło 16 VI 1467 klęskę pod Ząbkowicami. Jan Düster został uwięziony przez biskupa. Wtedy to krążyła anonimowa satyra na biskupa, pt. Invectiva preclara contra Jodocum episcopum Wratislaviensem… Obluctor iam diu mihi… (wyd. H. Markgraf), której autorem mógł być M. -- W październiku 1467 M. zrezygnował z urzędu kaznodziejskiego. -- M. był wykładowcą teologii we Wrocławiu, zapewne w szkole katedralnej; -- zmarł w r. 1474. -- Z traktatów M-a przeciw Jerzemu z Podiebradów zachował się mały Tractatulus… Utrum liceat Christiana populo hereticum recipere pro rege aut domino sub pacto obligatorio promittendi unumquemque in fide et ritu suo… (B. Jag. rkp.

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 109

423 k. 289); dwa pozostałe były publikowane: Tractatus de eleccione Georgii… Ordo nature et racionis exigit… (B. Uniw. w Wr. rkp. I Q 155 k. 243–253v., rkp. 1905 k. 698–790, B. Paulinów, Lipsk, B. Jag. rkp. 423 k. 253–259, wyd. M. Jordan, „Das Königstum Georgs von Podiebrad”, Leipzig 1861 Beilage N. I G. s. 372–88); Ad questionem qua queritur: Utrum salva consciencia in regno Bohemie heresi et scismate infecto dari potest obediencia regi eiusdem condicionis electo… (B. Uniw. w Wr. rkp. I 90 k. 11–175v., fragmenty wyd. J. Loserth, „Die Denkschrift des Breslauer Domherrn Nikolaus Tempelfeld von Brieg über die Wahl Georgs von Podiebrad zum König von Böhmen”, Arch. f. Österr. Gesch.”, Wien 1880 LXI 89–132). Z biblioteki M-a pozostało kilkanaście kodeksów; niektóre pochodzą z daru Franciszka z Brzegu, inne były pisane przez M-a własnoręcznie, jak np. rękopis Salustiusza (B. Uniw. w Wr. rkp. 115), lub zakupione przez niego. Znajdują się obecnie w Bibliotece Jagiellońskiej (przekazane w r. 1455, gdy M. przeniósł się do Wrocławia), w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu i w Bibliotece Kapitulnej we Wrocławiu. --