Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 279

Syreński (Syreniusz, Sirenius, Sirrenius, Sirennius) Sacranus (z Oświęcimia) Szymon (ok. 1540 – 1611), botanik, lekarz, profesor Uniwersytetu Krakowskiego. Ur. w Oświęcimiu, w rodzinie mieszczańskiej. Był synem Mikołaja. W semestrze letnim 1560 r. wpisał się S. na Wydz. Filozoficzny Uniw. Krak.; w l.n. podjął ponadto studia lekarskie, zapewne pod kierunkiem prof. medycyny Stanisława Zawadzkiego. W r. 1569 uzyskał stopień magistra sztuk wyzwolonych i doktora filozofii, po czym rozpoczął bezpłatne wykłady na Wydz. Filozoficznym jako docent extraneus. Prawdopodobnie pod koniec t.r. jako pedagog Wojciecha Herburta z Fulsztyna i Jerzego Kormanickiego wyruszył w podróż zagraniczną do państw niemieckich. Dn. 8 III 1570, -- zapisał się na uniw. w Ingolstadt. -- Po powrocie do Krakowa, zapewne już t.r. [1573], wznowił bezpłatne wykłady na uniwersytecie. Ok. r. 1574 wyjechał do Padwy, gdzie pod kierunkiem H. Mercurialisa, F. Bonafidesa, M. Guilandinusa i P. Alpiniego studiował na Wydz. Medycznym tamtejszego uniwersytetu, uzyskując 13 II 1577 stopień doktora medycyny. T.r. wrócił do Krakowa i podjął wykłady na uniwersytecie jako bezpłatny docent. Prawdopodobnie jeszcze t.r. przeniósł się do Lwowa; rozpoczął tam praktykę lekarską, -- Zapewne w r. 1589 przeniósł się S. do Krakowa. -- Z nadania Kolegium Większego został t.r. mianowany lekarzem dla ubogich Krakowa i przedmieść; ze względu na nieformalność wyboru (zgodnie ze statutem fundacji, lekarz ubogich musiał wchodzić w skład uniwersytetu) przeciw nominacji zaprotestował 30 VI dziekan Wydz. Lekarskiego Jan Latosz. Gdy rektor Piotr Gorczyński zażądał spełnienia warunków fundacji, S. podporządkował się nakazowi. Przedłożył drukowaną dysertację nostryfikacyjną pt. Questio pro incorporatione sui inter professores medicae facultatis... (Cracoviae 1590), -- 5 VII 1590 odbył dysputę inkorporacyjną, po czym wszedł w skład Wydz. Medycznego jako profesor medycyny praktycznej. Obrany wówczas ponownie lekarzem dla ubogich, pełnił tę funkcję do r. 1607. -- W r. 1600 jako jedyny wówczas profesor medycyny został dziekanem Wydz. Lekarskiego. T.r. dokonał oceny przygotowanych do dyskusji nostryfikacyjnej tez „De peste”, wydanych przez swego przyjaciela, botanika i lekarza Gabriela Joannicego. W wykładach uniwersyteckich objaśniał w r. 1606 znaczenie roślin z punktu widzenia ich właściwości farmaceutycznych i poradnictwa lekarskiego. Ok. r. 1607 został lekarzem je-

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 280

zuitów -- Jednocześnie kontynuował wyjazdy badawcze w okolice Krakowa i Karpaty oraz pracował nad przygotowaniem pracy, którą zatytułował Zielnik herbarzem z języka łacińskiego zowią. To jest opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutków i mocy ziół, wszelakich drzew, krzewin i korzenia ich, kwiatu, owoców, soków, miąsu, żywic i korzenia do potraw zaprawiania... -- W r. 1610 złożył Zielnik w krakowskiej drukarni Mikołaja Loba. Zmarł 29 III 1611 w Krakowie, w pomieszczeniach klasztornych jezuitów przy kościele św. Barbary. S. zgromadził bogaty księgozbiór, który niemal w całości sprzedano w r. 1611 na aukcji; niektóre druki z tej kolekcji kupił Jan Brożek i dzięki niemu z czasem trafiły one do biblioteki Kolegium Większego. Joannicy jako egzekutor testamentu (wspólnie z prof. Wojciechem Borowiuszem) przekazał do biblioteki uniwersyteckiej należący do S-ego psałterz, wydrukowany w r. 1516 przez Mikołaja Justyniana Paulego w Wenecji. Po wydrukowaniu części Zielnika i śmierci S-ego Lob w r. 1611 przerwał publikację -- Pilnujący druku Zielnika Joannicy toczył od 3 VIII do 18 XII t.r. spór sądowy z Lobem, -- sprawa pozostała nierozstrzygnięta; Lob otrzymał naganę od rektora za odmowę przedstawienia tekstu umowy, a Joannicy, uzyskawszy środki na druk od królewny Anny Wazówny, zrezygnował z dalszych pretensji. Zapewne na początku r. 1612 powierzył dokończenie dzieła Bazylemu Skalskiemu, który zakończył druk tekstu Zielnika prawdopodobnie 3 IX t.r., a całość pracy, łącznie z dedykacją, w marcu 1613. --