Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Quellinformation und ihre Interpretation

QuellinformationEreignis im Bereich Funktionen/Ämter/Beschäftigungen (Interpretation)
Vorname:Wincenty
Person:Wincenty Smacznieński
Ereignistyp:początek funkcji
Funktion/Amt/Beschäftigung:profesor (nauczyciel, wykładowca) w kolonii akademickiej
Ort/Institution:Szkoły Nowodworskie
Datum:Anfang des Jahres 1775 — Ende des Jahres 1775
Bemerkungen: ---
Name:Smaczniński
Soziale Herkunft:---
Vorname des Vaters:---
Herkunftsort:województwo krakowskie (województwo krakowskie)
Ereignistyp:początek funkcji
Funktion/Amt/Beschäftigung:nauczyciel
Ort/Institution:szkoły nowodworskie, (Szkoły Nowodworskie)
Datum:Anfang des Jahres 1775 — Ende des Jahres 1775
Bemerkungen: Uczył dialektyki.

Inhalt des Eintrags

Quelle: Polski Słownik Biograficzny, t. 39 (1999-2000)

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 175

Smaczniński (Smacznieński) Wincenty (1744–1804), profesor teologii i prokurator generalny Uniw. Krak. Ur. w woj. krakowskim, był synem Leonarda. W półr. letnim 1759 S. immatrykulował się na Uniw. Krak., 10 XII 1763 uzyskał stopień bakałarza, a 12 X r.n. – magistra filozofii. Jako docent extraneus brał udział w obowiązkowych dysputach uniwersyteckich, ale został na kilka lat zwolniony od prowadzenia wykładów na Wydz. Filozoficznym, co umożliwiło mu podjęcie studiów teologicznych. Słuchał również w tym czasie wybranych wykładów z prawa i nowo wprowadzonej na Wydz. Filozoficznym «eklektyki», zaznajamiając się z filozofią nowożytną (m. in. R. Descartesa, P. Gassendiego, G. W. Leibniza i Ch. Wolffa). W r. 1767 wystąpił z publiczną obroną dysertacji Propositiones ex classe quarta mathematicarum scientiarum depromptae (Kr.), wkrótce został inkorporowany do Wydz. Filozoficznego i podjął latem 1768 wykłady. Głównie objaśniał „Controversias peripateticas”; tezy tych wykładów opublikował pt. Placita quaedam philosophorum ex lectione controversistica desumta (Kr. 1770).
W l. 1771–6 S. jako nauczyciel w Szkołach Nowodworskich wykładał kolejno gramatykę, poezję i od r. 1775 dialektykę. W r. n. powrócił do zajęć na Wydz. Filozoficznym i wkrótce ogłosił rozprawkę z zakresu geometrii p.t. Dissertatio de corporum naturalium figura (Kr. 1777), -- na jej podstawie został w grudniu t. r. przyjęty do Kolegium Mniejszego. Prawdopodobnie w tymże czasie otrzymał jako beneficjum probostwo w Bobinie koło Kazimierzy Wielkiej. Inkorporowany 20 III 1778 do uniwersytetu, po kilku miesiącach (październik t. r.) otrzymał stanowisko profesora logiki i metafizyki na -- Wydz. Filozoficznym. -- Po ogłoszeniu reformy uniwersytetu S. został 3 X 1780 powołany na prefekta nowo utworzonego przy uczelni Seminarium dla Kandydatów na Nauczycieli, --. W dwa lata później (20 VII 1782) otrzymał stanowisko wiceprofesora Kolegium Teologicznego, zaś 20 II 1783 na podstawie egzaminu doktorskiego uzyskał tytuł doktora teologii. Na zgromadzeniu uczelni 28 VI t. r. został jednomyślnie obrany prokuratorem generalnym Szkoły Głównej Koronnej --

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 176

-- Dn. 12 X 1783 otrzymał S. z wyboru Komisji Edukacyjnej i przy poparciu Szkoły Głównej katedrę Pisma Świętego. W związku z tym władze uczelni przyznały mu miesiąc czasu na przygotowanie i przekonsultowanie programu wykładów z rektorem A. Żołędziowskim i dotychczasowym profesorem tego przedmiotu Krzysztofem Idatte, który raz w tygodniu miał dalej objaśniać trudniejsze kwestie. Patent profesorski uzyskał jednak dopiero 5 V 1784 -- W r. 1788 otrzymał z prezenty Szkoły probostwo kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie (instalowany 27 III). -- Zapewne trudności finansowe uczelni wywołane II i III rozbiorem Rzpltej i związana z tym konieczność bezpłatnego pełnienia urzędów uniwersyteckich skłoniły S-ego do złożenia 21 XI 1795 pisemnej rezygnacji z urzędu prokuratora. -- W październiku 1799 został S. zaliczony w poczet emerytów, ale do końca r. akad. 1801/2 prowadził wykłady z Pisma Świętego, a nawet w r. 1799/1800 pełnił urząd prezesa Kolegium Moralnego. -- Zmarł 27 VII 1804, pochowany został prawdopodobnie w kolegiacie Wszystkich Świętych. --

Bemerkungen zum Eintrag
Biogram PSB: Wanda Baczkowska, Smaczniński Wincenty (1744-1804), s. 175-176.

Uniwersytet JagiellońskiAkademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w KrakowieNarodowy Program Rozwoju Humanistyki