Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 50

Skarszewski Wojciech Józef Marcin h. Leszczyc (1742–1827), podkanclerzy w. kor., arcybiskup warszawski i prymas Król. Pol., pisarz polemiczny i religijny. Ur. 23 IV, był synem Marcina i Marianny (v. Marii) z Szymborskich. Wg akt procesu informacyjnego został ochrzczony 10 XI 1743 w kościele paraf. w Janowie (archidiec. lwowska, prawdopodobnie ziemia halicka). Wg tegoż źródła uczył się S. u jezuitów w Kamieńcu i we Lwowie; prawdopodobnie studiował w Rzymie. Dn. 10 V 1773 uzyskał doktorat praw

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 51

na Uniw. Krak. -- Podjął naukę teologii w warszawskim seminarium misjonarzy, a 21 VII 1776 otrzymał z rąk bpa Aleksandrowicza święcenia kapłańskie. Wcześniej, jeszcze jako kleryk, dostał dzięki bpowi kamienieckiemu Adamowi Krasińskiemu kanonię kamieniecką. -- W r. 1776 S. opublikował traktat pt. Prawdziwy stan duchowieństwa w Polsce (W., przedruk Kalisz 1777) -- Powyższy traktat został ponownie przedrukowany w prawie niezmienionej formie w r. 1784 jako Myśli wyjęte z dzieła dawniej drukowanego pod tytułem Prawdziwy stan duchowieństwa w Polsce [b.m.w.]. -- Prawdopodobnie jeszcze podczas studiów seminaryjnych w Warszawie poznał S. bliżej Józefa Ignacego Rybińskiego, który tuż po objęciu diec. włocławskiej i pomorskiej mianował go 4 IX 1777 audytorem, zaś dwa dni później – sędzią generalnym diecezji. -- został kolejno kanonikiem, scholastykiem i prepozytem wolborskim, kanonikiem katedralnym włocławskim (instalacja na kanonię 20 I 1779), archidiakonem pomorskim (19 III 1780). -- dostał probostwo w Raciążku oraz w Niesułkowie (w r. 1784). -- Po dwuletniej pracy ukazały się Uwagi polityczne imieniem stanu duchownego do zbioru praw polskich podane (Kalisz 1778). -- W r. 1782, -- S. objął prepozyturę w kapitule włocławskiej; został nadto mianowany oficjałem pomorskim, proboszczem i oficjałem gdańskim. -- Po otrzymaniu w r. 1786 nominacji na pisarstwo w. kor. (duchowne), S. zrezygnował z funkcji audytora oraz sędziego generalnego na diec. włocławską i pomorską. W r. 1787 został mianowany przez Stanisława Augusta sekretarzem Rady Nieustającej. --

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 52

W r. 1790, za wstawiennictwem Rybińskiego, uzyskał S. nominację na koadiutora opata sulejowskich cystersów, 15 X t.r. mianował go król biskupem chełmsko-lubelskim. -- Dn. 30 X formalnego obioru S-ego dokonała zebrana w Krasnymstawie kapituła. Prekonizowany 29 XI t.r., sakrę biskupią S. otrzymał 6 II 1791 w Warszawie w kościele Wizytek z rąk bpa poznańskiego Antoniego Onufrego Okęckiego. Za otrzymane biskupstwo S. podziękował królowi 10 II t.r. (Głos […] biskupa chełmskiego i lubelskiego […] na sesji sejmowej…, W.). W związku z przejściem na biskupstwo S. zrezygnował 14 I 1791 z prepozytury kapitulnej włocławskiej, zaś 11 V t.r. z wolborskiej. -- Dn. 17 II S. złożył akces do konfederacji sejmowej. -- (Głos […] 17 lutego roku 1791). -- Dn. 22 IX S. podał w imieniu kolegium biskupów (podpisany swoim nazwiskiem) projekt konstytucji o miastach duchownych. -- (Miasta duchowne w krajach Rzeczypospolitej – błędnie datowany przez Estreichera na 1793 r.). -- Na sesjach jesiennych występował S. przeciw projektom sprzedaży królewszczyzn. -- (Głos […] dnia 14 listopada R. 1791 miany). -- W mowie na sesji 21 V 1792 ostrzegł przed wzmacnianiem prawosławia, -- (Głos […] dnia 21 maja roku 1792 miany). -- W r. 1788 opublikował List plebana do korrespondenta warszawskiego [b.m.w.], -- Pismo S-ego spotkało się z polemiką -- S. replikował, wydając w r. 1789 Odpowiedź plebana na nowe zarzuty przeciwko duchowieństwu polskiemu (W.). -- Podobnie argumentował S. w kolejnym piśmie pt. Respons Księdza Plebana do Korespondenta Warszawskiego ([b.m.w.] 1789). W r. 1790 wyszła broszura S-ego pt. Kalkulacja pożytków Rzeczypospolitej z odebranego na Skarb funduszu biskupstwa krakowskiego, --

Eintragsabschnitt 4 , Seite/Karte in der Quelle: 53

-- S. uchodzi za autora książeczki pt. „Gandzara prawdy niecnotliwego Cygana chłoszcząca, czyli paszkwil pod tytułem Cygan Cnotliwy Gandzara prawdy nieład chłoszczący odpowiedź, dedykowana temuż Cyganowi przez autora U.N.P.P.S.” (W. 1792). -- Stosunkowo najmniej miejsca S. poświęcił sprawom dóbr kościelnych w broszurze wydanej zapewne pod koniec 1790 r. (po nominacji na biskupstwo) pt. Odezwa Galicjanina do Polaków, -- 16 VII [1792] ogłosił Rozporządzenie pasterskie na diecezję chełmską i lubelską (W.), które było prawie dosłownym powtórzeniem „Rozporządzenia” bpa Rybińskiego (ułożonego jednak przez S-ego) wydanego dla diecezji włocławskiej i pomorskiej (1778). -- Opublikował Rekolekcje dla duchowieństwa diecezji chełmskiej i lubelskiej (W. 1792, Wyd. 2., Połock 1825) --

Eintragsabschnitt 5 , Seite/Karte in der Quelle: 54

-- Za udział w pracach sejmu S. otrzymał nominację (26 XI 1793) na podkanclerstwo kor. -- W r. 1793 opublikował S. Skutki nowej filozofii spokojności krajowej grożące [b.m.w.] -- wy-

Eintragsabschnitt 6 , Seite/Karte in der Quelle: 55

dał 30 IV [1794] list pasterski pt. Zalecenie suplikacji i czterdziestogodzinnego nabożeństwa z okazji Aktu Powstania Narodowego… (W.) -- 1 V pod naciskiem demonstracji mieszkańców Warszawy, -- aresztowano głównych targowiczan, w tym również S-ego i osadzono w pałacu Brühla. -- W dniu aresztowania S. polecił Woroniczowi złożyć w swoim imieniu na ręce króla pieczęć wraz z pisemną rezygnacją z podkanclerstwa. -- Dn. 13 IX [1794] o godz. 7 rano S. został zaprowadzony do kościoła św. Jana, gdzie Antoni Malinowski, bp sufragan miednicki, zdjął z niego sakrę biskupią. -- Natychmiast po uwolnieniu, 25 XI 1794, mimo wcześniejszego pozbawienia sakry, skierował S. list do kapituły, w którym donosił, że będąc już wolnym wraca do obowiązków. --

Eintragsabschnitt 7 , Seite/Karte in der Quelle: 56

-- W r. 1800 opracował Expositio iurium cleri Latini (druk 1820) -- W wyniku reorganizacji Kościoła katolickiego w zaborze austriackim przez papieża Piusa VII, po zniesieniu diec. chełmskiej i powołaniu nowej lubelskiej (złożonej z części diec. chełmskiej, krakowskiej, płockiej, poznańskiej, kieleckiej i łuckiej), S. otrzymał 23 IX 1805 nominację na jej ordynariusza, lecz jurysdykcję objął dopiero 22 X 1807, po uroczystym ogłoszeniu 20 X 1807 bulli erekcyjnej (z 23 IX 1805). --

Eintragsabschnitt 8 , Seite/Karte in der Quelle: 57

-- W r. 1818 zwalczał rządowy projekt prawa małżeńskiego, --. Nierozerwalności małżeństwa i pozostawienia orzecznictwa w sprawach małżeńskich w gestii sądów duchownych bronił w wydanej t.r. rozprawie O małżeństwie -- W r. 1820 wydał rozprawę O władzy duchownej [b.m.w.] --

Eintragsabschnitt 9 , Seite/Karte in der Quelle: 58

-- Po śmierci arcybpa warszawskiego Szczepana Hołowczyca, kapituła archikatedry warszawskiej 4 IX 1823 wybrała S-ego na wikariusza kapitulnego i administratora archidiecezji sede vacante. -- Po nominacji rządowej z 18 V 1824 został 12 VII t.r. prekonizowany przez Leona XII na stolicę arcybiskupią w Warszawie. --

Eintragsabschnitt 10 , Seite/Karte in der Quelle: 59

-- Bawiąc w gościnie u Franciszka Pawłowskiego, swego nowego biskupa koadiutora, S. zachorował i po kilku dniach, 12 VI 1827, o godz.

Eintragsabschnitt 11 , Seite/Karte in der Quelle: 60

11.00 zmarł w pałacu arcybiskupim przy ul. Podwale w Warszawie. -- Wyprowadzenie ciała S-ego nastąpiło 15 VI. -- S-ego pochowano w podziemiach katedry warszawskiej. --