Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 502

Silvius (Siculus) Jan, właściwie de Mathio (Amato) Giovanni Silvio, zwany Siculus (ur. między 1465 a 1470–1537), doktor obojga praw, grecysta, nauczyciel Zygmunta Augusta, kanonik katedralny wileński. Ur. w Palermo na Sycylii w rodzinie mieszczańskiej, był synem Francesca de Mathio.
Studia odbywał S. w Padwie, zaprawiając się w humaniorach (m. in. język i literatura grecka) i prawie. Tu też uzyskał stopień magistra sztuk wyzwolonych oraz doktorat obojga praw. -- W r. 1497 przybył do Wiednia i tu wpisał się do metryki jurystów tamtejszego uniwersytetu jako: «Joannes Sylvius Siculus, legum doctor Patavinus». W kolegium prawniczym prowadził następnie wykłady z zakresu prawa rzymskiego, starając się równocześnie o przyjęcie na wydział artystów. -- w r. 1499, nie uzyskawszy ponadto upragnionej katedry, postanowił opuścić uniwersytet wiedeński. Tym razem jego wybór padł na Kraków. Udając się na Północ, S. zabrał ze sobą swą bibliotekę, która liczyła kilkanaście tomów i zawierała kodeksy autorów greckich i łacińskich (m. in. tłumaczenie dzieł św. Bazylego oraz dzieła Jerzego z Trapezuntu). Oglądał je w styczniu 1504 studiujący wówczas na Uniw. Krak. Andrzej Boner; -- W l. 1501–4 uczył prywatnie m. in. Hieronima Szafrańca z Pieskowej Skały, Bernardina Galla z Zadaru, Jana Latalskiego (późniejszego biskupa krakowskiego), Walerego Drzewickiego (brata podkanclerzego). W gronie jego uczniów znalazł się w tym czasie także książę lit. Paweł Holszański, przyszły biskup łucki, od r. 1504 słuchacz Uniw. Krak. Zdaniem J. Szujskiego i H. Barycza S. był autorem traktatu pedagogicznego pt. „De institutione regii pueri” (1502), napisanego w imieniu królowej Elżbiety Rakuskiej, żony Kazimierza Jagiellończyka. -- Po trzech latach prywatnej działalności nauczycielskiej wszedł S. z początkiem półr. zim. 1503/4 do Uniw. Krak., wpisując się do jego metryki jako «Johannes Silvius Francisci de Mathio, doctor utriusque iuris». -- podjął wkrótce na Wydz. Artium wykłady, które nie były jednak objęte oficjalnym programem. -- Zajęcia w r. 1504 rozpoczął S. od humaniorów, a następnie podjął nauczanie języka i literatury greckiej. -- Obok S.-a od r. 1506 naukę języka greckiego w Uniw. Krak. podjął drugi Włoch – Costantino Claretti de Cancellieri z Pistoi w Toskanii, -- Wśród słuchaczy S-a znajdowała się młodzież szlachecka, m. in. Jan Wolski, Paweł Krzycki (brat Andrzeja), Jan Chojeński, Paweł Dobrzychowski oraz studenci pochodzenia mieszczańskiego: Paweł Ursinus Velius ze Świdnicy, Walenty Krautwald z Nysy, Rudolf Agricola Młodszy. -- Z początkiem 1508 r. doszło do poważniejszego konfliktu i do złożenia ponownego oskarżenia przeciw S-owi. Tym razem sprawę wytoczył mu rektor Uniw. Krak. Maciej z Miechowa za pomówienia rzucone na całą społeczność uniwersytecką. S. początkowo zlekceważył całą sprawę i nie stawił się przed sądem rektorskim, toteż został zapewne usunięty z Uniwersytetu (o czym świadczy fakt, że został wymieniony w protokole jako «quidam Johannes Siculus, Italus», bez tytułów naukowych). Dopiero za wstawiennictwem kanclerza Jana Łaskiego 30 III 1508 doszło do spotkania obu stron. Po uroczystych przeprosinach złożonych przez S-a w auli Collegium Maius, rektor przebaczył mu i podał na znak zgody rękę. W l. 1505–6 zajmował się S. nadto nadal prywatnym nauczaniem synów z możnych rodów, m. in. braci Franciszka

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 503

i Bernarda Myszkowskich (bratankowie woj. bełskiego Piotra), Piotra Porębskiego (przyszły sekretarz Izabeli Zapolyi), jednego z synów marszałka dworu królewskiego Jana Ossolińskiego. Wkrótce po tym wydarzeniu, jeszcze w r. 1508 wyjechał S. na Litwę i dołączył do litewskiego poselstwa marszałka hospodarskiego Iwana Sapiehy, udającego się na rokowania pokojowe do Moskwy. -- S. istotnie miał w swoim księgozbiorze przekład „Geografii” Ptolomeusza (wyd. sztrasburskie z r. 1528). Po odbyciu moskiewskiej podróży S. powrócił do Krakowa, gdzie ponownie prowadził na Uniw. Krak. wykłady w l. 1510–11; najpóźniej w r. 1512 pożegnał Uniwersytet na zawsze. -- W rachunkach królewskich z r. 1511 znajduje się zapiska informująca, że pobierał uposażenie wśród pisarzy i dworzan. Być może pracował wówczas krótko w kancelarii królewskiej. -- Gdy w r. 1510 Jan Dantyszek wydał pierwszy swój tomik wierszy („De virtutis et fortunae differentia somnium…”) S. zaopatrzył go epigramatem polecającym autora. -- Podobnie ułożyły się kontakty z Andrzejem Krzyckim; ogłoszony przez niego z okazji zaślubin Zygmunta I z Barbarą Zapolyą poemat pochwalny pt. „In Augustissimum Sigismundi Regis Poloniae et reginae Barbarae connubium […] carmen” (1512) S. uzupełnił dedykacją skierowaną do K. Szydłowieckiego, -- Do Polski przybył S. jako człowiek świecki i tu prawdopodobnie ok. r. 1506 przyjął święcenia kapłańskie. -- W październiku 1518 otrzymał S. kanonię w katedralnej kapitule wileńskiej. Tytułem uposażenia przydzielono mu dobra Bakszty z folwarkiem oraz dom w Wilnie przy ul. Zamkowej. -- Od r. 1521 podpisywał się także jako protonotariusz apostolski. -- W r. 1529 został S. powołany z inicjatywy królowej Bony na nauczyciela dziewięcioletniego Zygmunta Augusta. -- Prawdopodobnie jeszcze w czerwcu t. r. rozpoczął nauczanie Zygmunta Augusta; -- przed 31 V 1530 otrzymał S. probostwa w Witebsku i Lidzie, jako wynagrodzenie za wykonywaną pracę nauczycielską na dworze. --

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 504

-- W r. 1534 dotknęła S-a choroba oczu, która uniemożliwiła mu dalszą pracę pedagogiczną. Pozostał w Wilnie po wyjeździe (lipiec 1535) rodziny królewskiej. -- Po raz ostatni był obecny na zakończeniu posiedzeń kapituły generalnej 7 XII 1536. Pierwsza wiadomość o jego śmierci pochodzi z 8 VI 1537, kiedy to kapituła rozdysponowała jego uposażenie. --