Eintragsabschnitt 1 ,
Seite/Karte in der Quelle: 401
Sałtszewicz Wawrzyniec Józef (ok. 1700–1762), profesor astrologii i teologii Akad. Krak. Ur. w Pierzchnicy (woj. sandomierskie), prawdopodobnie w rodzinie mieszczańskiej, był synem Tomasza i Anny. Do metryki Uniw. Krak. S. wpisał się przypuszczalnie ok. r. 1720, bakalaureat sztuk wyzwolonych uzyskał bowiem 31 X 1722 i jesienią t. r. został wysłany do kolonii akademickich w Wolborzu, gdzie nauczał w l. 1722–3. Po promocji magisterskiej (24 V 1725) początkowo wykładał na Wydz. Artium jako docent extraneus w l. 1725/6–31, pełniąc jednocześnie obowiązki seniora Bursy Starnigielskiej. W r. 1731 objął stanowisko dyrektora kolonii akademickiej w Białej Podlaskiej. Związał się z nią bardzo blisko w czasie dziesięcioletniego pobytu (1731–6, 1738–41), zyskując zaufanie i opiekę protektorów kolonii -- 7 VII 1732 wszedł do Kolegium Mniejszego, w l. 1737–8 rozwijał energiczną działalność jako syndyk Uniwersytetu, w r. 1738 był dziekanem Wydz. Filozoficznego (urząd ten piastował jeszcze dwukrotnie w l. 1742/3 i 1745/6). Przyjąwszy w r. 1735 święcenia kapłańskie, w dn. 12 VII r. n. został S. instytuowany na altarię św. Bartłomieja w katedrze wawelskiej, stanowiącą uposażenie katedry astrologii fundacji Macieja z Miechowa. Profesurę tę otrzymał jednak dopiero w r. 1743. Już od r. 1727 zaczął wydawać w Krakowie (w l. 1734 i 1736 również w Drukarni Bazylianów w Supraślu) popularne kalendarze polskie i ruskie. -- Dn. 5 IX 1740 został inkorporowany do Kolegium Większego. Dn. 11 II r. n. obronił Quaestio astronomica de motibus caelorum ex Almagesto Ptolomei. Zapewne w tym czasie otrzymał kanonię w kolegiacie św. Anny, w której poprzez prelaturę kanclerską (1744) i scholasterię (1745) doszedł w r. 1759 do prepozytury. Ponadto przed r. 1741 posiadał kapelanię kościoła św. Wojciecha w Krakowie, a w l. 1748–50 probostwo w Chruszczobrodzie. Już w l. 1737–8 objaśniał S. traktaty geometryczne (m. in. J. Tońskiego), ale -- nie zajmował katedry geometrii praktycznej Adama Strzałki z Rudzy; w źródłach występuje jako profesor regius: matematyki, filozofii (Cursus Vladislavianus) i astrologii (1743–7). Dn. 22 V 1744 S. został przez rektora Wojciecha Micińskiego mianowany geometrą przysięgłym. -- Zainteresowaniom nauką o ziemi dał wyraz ogłaszając w r. 1746 elementarny zarys geografii fizycznej i politycznej: Compendium geographiczne..., za co 15 III 1747 otrzymał od Uniwersytetu nie znany skądinąd tytuł geografa («electus in geographum»). -- Początkowo bardzo czynny w życiu Kolegium Większego (m. in. jako kilkakrotny konsyliarz, fiscarius i prepozyt w l. 1742–3) -- W r. 1746 przeszedł -- na Wydz. Teologiczny, otrzymując jednocześnie kanonię św. Floriana. Karierę kościelną uwieńczył, uzyskawszy w r. 1757 z prezenty Uniwersytetu probostwo w Proszowicach. Zmarł w Krakowie 20 IV 1762, pochowany został w kościele św. Anny. --
