Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 282

Rościszewski Wojciech h. Junosza (1560–1619), jezuita, pisarz, kaznodzieja. Pochodził z niezbyt zamożnej rodziny osiadłej w woj. płockim; ur. w Borkowie koło Sierpca, był synem Jana. Z klasy syntaksy w kolegium jezuitów w Poznaniu przeniósł się R. w r. 1577 na wydział sztuk wyzwolonych Uniw. Krak., gdzie studiował ponad dwa lata, następnie kształcił się na kursie filozoficznym Akad. Wil. (1579–82) -- W styczniu 1586 zgłosił się w Wilnie do jezuitów, a 23 VI t. r. wstąpił do nowicjatu Św. Szczepana w Krakowie. Jeszcze jako nowicjusz rozpoczął praktykę nauczycielską w Poznaniu, dokąd przybył 25 IX 1587. Uczył w klasie gramatyki (1587–9), syntaksy (1589–90) i poetyki (1590–91). Studia teologiczne odbył w Akad. Wil. (1591–5) --. W Wilnie przyjął w r. 1593 święcenia kapłańskie, po ukończeniu 2 roku teologii. Prawdopodobnie R. redagował zbiór pt. „Parentalia”, w którym sodalisi Akad. Wil. w wierszach łacińskich i greckich opłakiwali śmierć star. żmudzkiego Jerzego Chodkiewicza, a na zakończenie pod imieniem ucznia Andrzeja Miedzybosza napisał po polsku wierszem słowa krzepiące: Do… Księżny… Zofiej Radziwiłłówny Chodkiewiczowej… zamknienie (Wil. 1595).
W r. 1595 R. udał się do Krakowa i w domu nowicjatu Św. Szczepana studiował prawo zakonne --; od jesieni 1597 do czerwca

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 283

1600 wykładał w kolegium w Kaliszu komentarz do „Organonu”, do „Fizyki” i „Metafizyki” Arystotelesa. -- Dopiero w Kaliszu otrzymał R. promocję na magistra filozofii, --. W r. 1600 wystąpił przeciw antypapieskiej mowie Andrzeja Wolana --. Treść jej znamy tylko z repliki R-ego, ogłoszonej pod nazwiskiem Jana Boboli pt. Ad orationem Andreae Volani… responsio… (Wil.). -- W r. 1601 przez 6 miesięcy zarządzał R. kolegium lubelskim tymczasowo w stopniu wicerektora. -- Jeszcze w t. r. powołano go na profesora teologii pozytywno-kontrowersyjnej w kolegium poznańskim, -- W r. 1604 R. zrezygnował z katedry, by poświęcić się wyłącznie kaznodziejstwu i pisarstwu polemicznemu. -- na polecenie gen. C. Aquavivy złożył 21 I 1607 uroczystą profesję w kościele Św. Barbary w Krakowie. -- w r. 1604 wydał R. satyryczny dialog kramarza z plebanem, pt. Latosie ciele…. -- Swoje najpoważniejsze pisemko polemiczne ogłosił R. w r. 1607; była nim wydana pod pseud. Andreas Niedzibosius rozprawa Ad brevem cuiusdam de Ecclesia et ministris demonstrationem verius autem longam deliberationem… responsio (Kr. 1607). -- Po kilku latach doczekała się ona polemiki ze strony Walentego Smalca (występującego jako Theophilas Nicolaides) pt. „Defensio brevis” (Kr. 1612). Replikował na nią R. (jako Albertus Borkowski) dziełkiem: Brevis de ecclesia et missione ministrorum tractatus. In quo impugnatur cum Socino Theophilus et defenditur Miedzybozius (Kr. 1614). -- R. został wybrany przez radę miejską 23 XI 1610 na kaznodzieję kościoła Mariackiego w Krakowie. -- wystąpił R. (jako Olbrycht Borkowski) z obroną instytucji papiestwa w piśmie Minister wytkniony a papież obroniony (Kr. 1611). Brak jest natomiast podstaw do przypisywania mu autorstwa „Listu czartowskiego do superintendentów i ministrów Ewangelizmu luterańskiego…” (1609). Zapewne przełożeni polecili R-emu odeprzeć zarzuty luterańskich władz Torunia wniesione na sejmiki w Środzie i w Proszowicach przeciw jezuitom toruńskim w r. 1613. R. uczynił to w mowie: Ad senatum equitesque Polonos oratio… (1614). --

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 284

-- Argumenty te powtórzył następnie w ogłoszonej anonimowo odpowiedzi (Ad calumnias cuiusdam, qui patrocinium Torunensium contra Iesuitas suscepit, rcsponsio, Kr. 1615) na atakującą jezuitów obronę torunian podjętą przez Jana Turnowskiego w broszurce „Obrona prawdy listów z miasta Torunia…” (Tor. 1614, także w językach łacińskim i niemieckim). Mimo że Jakub Zaborowski wymierzył swoją dysertację „De missione sacerdotum in Ecclesia Romana…” (1615) przeciw Śmigleckiemu, R., korzystając z pobytu tego ostatniego na kongregacji zakonu w Rzymie, podjął z nią polemikę (pod pseud. Jan Przedborowski) w piśmie Defensio missionis sacerdotum in Ecclesia Romana. Opposita dissertationi Jacobi Zaborovii ministri Calviniani… (Kr. 1616). Zaborowski odpowiedział broszurą „Vindicatio dissertationis…” (1616), -- zrezygnował 27 VIII 1615 z ambony mariackiej. -- Od r. 1617 mieszkał stale w kolegium w Sandomierzu i tam zmarł 7 VI 1619. --