Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Quellinformation und ihre Interpretation

QuellinformationEreignis im Bereich Funktionen/Ämter/Beschäftigungen (Interpretation)
Vorname:Wilhelm Jędrzej
Person:Wilhelm Andrzej Robertson z Krakowa
Ereignistyp:trwanie funkcji
Funktion/Amt/Beschäftigung:sekretarz J.K.M.
Ort/Institution:dwór króla
Datum:Anfang des Jahres 1714 — Ende des Jahres 1714
Bemerkungen: ---
Name:Robertson
Soziale Herkunft:---
Vorname des Vaters:---
Herkunftsort:Kraków (Kraków)
Ereignistyp:trwanie funkcji
Funktion/Amt/Beschäftigung:sekretarz królewski
Ort/Institution:dwór królewski, (dwór króla)
Datum:Anfang des Jahres 1714 — Ende des Jahres 1714
Bemerkungen: ---

Inhalt des Eintrags

Quelle: Polski Słownik Biograficzny, t. 31 (1988)

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 329

Robertson (Roberson) Wilhelm Jędrzej (zm. 1753), kaznodzieja, rektor Akademii Poznańskiej, archidiakon poznański, kanonik gnieźnieński i warszawski. Ur. między r. 1677 a 1680 w Krakowie, był synem Piotra, kupca krakowskiego, z pochodzenia Szkota, -- i Katarzyny. Początkowo pobierał R. naukę w Szkołach Nowodworskich. Jesienią 1693 wyjechał do Padwy, jak się wydaje, pod opieką profesora Uniw. Krak. Jana Felicjana Łukaszkiewicza, swego przyszłego szwagra, i 19 XI t. r. wpisał się do padewskiej metryki uniwersyteckiej jako słuchacz prawa. Dn. 16 XI 1693 został wybrany w Padwie przez studentów polskich na bibliotekarza, z kolei od 10 XI r. n. pełnił obowiązki drugiego asesora przy konsyliarzu nacji polskiej J. F. Łukaszkiewiczu. -- Wkrótce po powrocie do Krakowa uzyskał latem 1698 «privatim» stopień bakałarza sztuk wyzwolonych w Uniwersytecie, w kilka miesięcy później, po złożeniu wymaganych egzaminów – licencjat, a 30 IV 1699 odbył uroczystą promocję na doktora filozofii. Latem t. r. podjął bezpłatnie wykłady na Wydziale Filozoficznym Uniw. Krak. i prowadził je przez 3 kolejne półrocza. Ogłosił wtedy panegiryk na ingres Teodora Potockiego, -- Gestamen pontifici honoris novum… (Kr. 1699), a w r. 1701 uczcił pamięć rajcy krakowskiego i zarazem profesora medycyny Stanisława Słowakowicza w utworze Vivat aeternum (Kr.). Dn. 14 V 1699 wyświęcony na diakona, otrzymał zgodnie z życzeniem dotychczasowego scholastyka kieleckiego, rektora Uniwersytetu Marcina Winklera, kielecką scholasterię, zaś po wyświęceniu 22 IX 1703 na prezbitera został powołany -- na kustosza kościoła Św. Michała na Wawelu. W kazaniu wygłoszonym w r. 1705 na Wawelu (zapewne po

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 330

14 XI) Naprawa zrujnowanego przez różne inkursje wojenne Królestwa Polskiego przez… Stanisława Św. uczyniona (drukowanym w zbiorze kazań R-a Charakter nowy dawniejszej próby pióra, P. 1744) podjął aktualny wówczas w Rzpltej problem wojny domowej -- Latem 1709 R. powrócił do zajęć w Akad. Krak. i wszczął starania o inkorporację do Kolegium Mniejszego, jednak już w półr. letn. 1711 r. wyjechał do Poznania, gdzie objął stanowisko dyrektora Akademii Lubrańskiego (3 VII 1711 – 5 XII 1712), a 21 XII 1711 został wybrany przez kapitułę poznańską na kanonika fundi Studzieniec. Powołano go też na audytora kurii. Z okazji sejmu nadzwycz. 1712 r. przygotował z polecenia kapituły poznańskiej kazanie, ogłoszone pt. Instrukcja od Chrystusa na Sejm Polski Pacificationis w r. 1712 (w zbiorze kazań R-a Próba pióra, Kr. 1724), które być może wygłosił na rozpoczęcie obrad sejmowych. -- Prawdopodobnie jeszcze w t. r. otrzymał probostwo w Cerekwicy koło Gniezna i w Bąkowie pod Łowiczem. -- został w t. r. «sekretarzem JKM i pieczęci kor.». Tytułował się tak również w r. 1714, m. in. jako autor panegiryku Woda na koło szczęśliwej wieczności obrócona (Kr.), -- W tym czasie został licencjatem obojga praw, a 10 I 1715 uzyskał w Uniw. Krak. promocję doktorską z prawa. W r. 1717 wybrany przez kapitułę gnieźnieńską na kanonika fundi Zamoście (28 VI) -- (instalowany 21 X 1717). -- Od 15 III 1719 kustosz łowicki, powołany został przez arcybpa gnieźnieńskiego Stanisława Szembeka na audytora generalnego i sędziego kurii, uzyskując zarazem przejście na bogatszą kanonię gnieźnieńską fundi Jezierzany, z którą związana była prepozytura infułata kolegiaty kamieńskiej (14 VIII). Po śmierci S. Szembeka objął nadto w r. 1721 obowiązki podskarbiego kapituły. -- wydał w Krakowie w r. 1724 zbiór swych celniejszych kazań pt. Próba pióra (wznowiony staraniem Akademii Poznańskiej w r. 1744 pod tym samym tytułem oraz w wersji poszerzonej i poprawionej Charakter nowy dawniejszej próby pióra, P. 1744). -- W dn. 25 XI 1734 witał w Warszawie w imieniu bpa Stanisława Hozjusza i całej diecezji poznańskiej parę królewską, Augusta III i Marię Józefę, w mowie Sermo in solennissimo ingressu ad Regiam Civitatem Varsaviensem… Friderici Augusti III (W. 1734), -- Dn. 27 IX r. n. wygłosił w kościele Św. Jana w Warszawie – już jako kanonik warszawski – kazanie na rozpoczęcie sejmu pacyfikacyjnego Głos prawdy od Głowy S. Jana Chrzciciela idący (W. 1735, przedruk. w Poznaniu w t. r.). -- Od 3 VII 1738 był również archidiakonem poznańskim -- Zgromadził spory księgozbiór (m. in. miał posiadać całość dzieł R. Bellarmina), -- Zmarł

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 331

20 XI 1753 w Gnieźnie i pochowany został w tamtejszej katedrze, w kaplicy Doktorów. --

Bemerkungen zum Eintrag
Biogram PSB: Wanda Baczkowska, Robertson Wilhelm Jędrzej (zm. 1753), s. 329-331.

Uniwersytet JagiellońskiAkademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w KrakowieNarodowy Program Rozwoju Humanistyki