Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 459

Putanowicz Józef Alojzy (1737–1788), profesor filozofii i teologii Uniw. Krak., reformator Wydziału Filozoficznego. Ur. 8 III w patrycjuszowskiej rodzinie krakowskiej, był synem Józefa i Salomei. Około 1744 r. P. rozpoczął naukę w Szkołach Nowodworskich, początkowo w klasie gramatyki, następnie w r. 1746 został uczniem poetyki. W r. n. immatrykulował się w Uniw. Krak., uzyskując wiosną 1750 stopień bakałarza, a 17 IV 1751 tytuł mistrza sztuk wyzwolonych. Jako docent extraneus wykładał od r. 1752 matematykę na Wydziale Filozoficznym, publikując jednocześnie w l. 1754–61 tradycyjne Kalendarze polskie i ruskie oraz Kolędy krakowskie (…), --. Dn. 23 IV 1756 zdobył patent na geometrę przysięgłego i w miesiąc później został mianowany przez Augusta III sekretarzem oraz matematykiem królewskim. Pełnił wtedy obowiązki seniora Szkoły Św. Anny (od r. 1754), następnie Szkoły Najśw. Marii Panny w Krakowie. W l. 1758–9 był profesorem w Szkołach Nowodworskich, wykładał kolejno w klasie retoryki i dialektyki. Sądząc po programie popisu uczniów geografii z r. 1759 (Programma geographicum… iuventuti academicae in Universitate Cracoviensis Rhetoricae Scholae, Kr.) lekcje pro-

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 460

wadził w sposób poglądowy, posługując się globusem i mapami. Wydawał w tym czasie utwory okolicznościowe, przede wszystkim uświetniające uroczystości akademickie, ponadto wydrukował panegiryk na objęcie biskupstwa krakowskiego przez Kajetana Sołtyka Vivat juventuti academicae, solenne (Kr. 1759) oraz utwór Celsitudo gentilitiorum decorum archi-praesulei… Venceslai Hieronymi de Bogusławice Sierakowski (Kr. 1760), --. Oddelegowany w r. 1760 na sejmik proszowicki, wygłosił orację na cześć dobrodzieja Uniwersytetu Adama Jordana, wręczając mu jednocześnie w imieniu Akademii panegiryk Eques senator… Adamus de Zakliczyn Jordan, castellanus Voynicensis… (Kr. 1760). W kilka miesięcy później P. podjął zajęcia na Wydziale Filozoficznym --. Dn. 16 II 1761 powołany został do Kolegium Mniejszego w oparciu o dysertację Quaestio astronomica de systemate mundi (Kr. 1761); -- Jesienią t. r. wyjechał na studia teologiczne do Rzymu, zobowiązując się jednocześnie wobec władz uniwersyteckich do studiowania również i architektury. Dn. 20 IV 1762 został promowany w Akademii Rzymskiej na doktora teologii, wkrótce potem 4 XII r. n. przyjął w Rzymie święcenia kapłańskie. -- Wiosną 1764 powrócił do Krakowa, gdzie w maju t. r. został obrany – już jako prymiceriusz kolegiaty nowosądeckiej – prepozytem Kolegium Mniejszego, następnie konsyliarzem rektora, -- W półr. zim. 1764/5 podjął zajęcia z filozofii, wykładając etykę, politykę i ekonomię «modo recentiori», uczył nadto języka francuskiego. -- Wybrany w półr. letn. 1765 r. na dziekana zreformowanego Wydziału Filozoficznego, P. wkrótce potem na podstawie pracy Dissertatio philosophica ex pneumatologia, de Deo Divinisque perfectionibus (Kr. 1765), powołany został w dn. 29 VIII t. r. do Kolegium Większego jako profesor regius (od 28 II 1766 opłacany nadto z fundacji Adama Strzałki). -- Obrany 23 IX 1765 na nowo utworzony urząd generalnego wizytatora kolonii akademickich, w niewielkim, jak się wydaje, stopniu wpłynął na ujednolicenie systemu zarządzania szkolnictwem akademickim. -- żywo interesował się poziomem naukowym Szkół Nowodworskich i z myślą o uczniach tych Szkół opracował podręcznik geografii fizycznej Institutiones geographiae methodicae (Kr. 1766), oparty na dziełach F. Cluvera i Ch. Wolffa. -- Swoje poglądy pedagogiczne wyłożył w rozprawce Litterae. Mores. Religio. Seu de triplici scopo iuventutis instituendae (Kr. 1768) --

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 461

-- Od 25 IX 1765 P. był zastępcą prepozyta Biblioteki Kolegium Większego, następnie wielokrotnym prepozytem tego Kolegium, dziekanem Wydziału Filozoficznego w półr. letn. 1765, zimowym 1767/8, 1772/3, cenzorem ksiąg wydawanych w diecezji krakowskiej (od r. 1767); odgrywał pewną rolę w życiu organizacyjnym Kościoła jako proboszcz kościoła w Rabce (od r. 1765), Lanckoronie (od r. 1766), kanonik kolegiaty Św. Anny w Krakowie (instalowany 21 XII 1765), kaznodzieja w katedrze krakowskiej i od 30 I 1769 prepozyt kolegiaty Wszystkich Świętych. W t. r. otrzymał nadto z prezenty opata tynieckiego probostwo w Opatowcu, w związku z czym opublikował Kazanie na dzień… ś. Benedykta (Kr. 1769), --. W r. 1773 opracował tezy Propositiones ex macrocosmologia et meteorologia (Kr. 1773), -- Jesienią t. r. objął nowo powstałą katedrę historii Kościoła na Wydziale Teologicznym, opłacany ze wsi Trątnowice («Professor Trątnovianus»). W wygłoszonej przy tej okazji mowie inauguracyjnej De studio historiae ecclesiasticae … (Kr. 1773) podkreślił praktyczne znaczenie nowej dyscypliny. W kilka miesięcy po utworzeniu Komisji Edukacji Narodowej (KEN) P. podjął wraz z rektorem Andrzejem Lipiewiczem micję nawiązania kontaktów między Uniwersytetem a Komisją. -- latem t. r. [1774] opracował dla potrzeb KEN obszerny memoriał w języku polskim Stan wewnętrzny i zewnętrzny Studii Generalis Universitatis Cracoviensis (Kr. 1774). -- uzyskał P. w t. r. kanonię płocką. -- w lutym 1777 objął wraz z Michałem Mrugaczewskim nadzór nad końcowym etapem prac przy spisywaniu katalogu alfabetycznego rękopisów Biblioteki Kolegium Większego (B. Jag.: rkp. 272) oraz brudnopisu alfabetyczno-działowego katalogu druków tejże Biblioteki (B. Jag.: rkp. 265). Na zlecenie władz uniwersyteckich opracował około r. 1777 dzieło hagiograficzne, poświęcone postaci Św. Jana Kantego Życie, cuda i dzieje kanonizacji ś. Jana Kantego (Kr. 1780), -- P., wiceprowizor Szkół Nowodworskich w l. 1776–7, brał udział w pracach komisji uniwersyteckiej opracowującej nową, przystosowaną do programu KEN, ordynację studiów w tych Szkołach. W r. 1778 został powołany przez Kołłątaja do komitetu redakcyjnego dla opracowania podręczników dla seminariów duchownych; w tym czasie otrzymał nadto wyłączne zwierzchnictwo nad Biblioteką, doprowadzając do końca prace nad katalogiem dubletów (B. Jag.: rkp. 897). Jako jeden z nielicznych starych profesorów, zatrzymany przez Kołłątaja w zreformowanej uczelni, otrzymał w dn. 15 IX 1780 nominację KEN na prezesa Kolegium Teologicznego oraz na prefekta Biblioteki Szkoły Głównej Kor. -- jako prefekt Biblioteki ograniczył się do prac porządkowych, głównie do opracowania katalogu książek Kolegium Prawniczego (B. Jag.: rkp. 919). --

Eintragsabschnitt 4 , Seite/Karte in der Quelle: 462

-- dekretem KEN z 17 VII 1785 przeniesiony został na emeryturę z pozostawieniem przywilejów akademickich oraz pensją 2 000 zł. rocznie (wcześniej w sierpniu 1784 otrzymał probostwo w Przemykowie). Z inspiracji Kołłątaja P. miał opracować i przetłumaczyć na język polski „Zbiór prawa szkolnego dla Akademii Krakowskiey” (wyd. około 1786 r.).-- W r. 1787 wydał w języku polskim i łacińskim zbiór elogiów „Sława książąt i królów polskich” (Kr.), -- Niedługo potem zmuszony do opuszczenia mieszkania w Kolegium Większym, znalazł schronienie w klasztorze Kapucynów w Krakowie, gdzie zmarł 11 II 1788. --