Full view of a note about event related to functions/offices/roles

Note fragment 1 , Page/tab number in the source: 640

Naymanowic (Najmanowicz) Jakub (ok. 1584–1641), profesor prawa i rektor Akad. Krak., kanonik katedralny krakowski. Ur. w Krakowie, był synem zamożnego kupca Jakuba Naymana (Neymana, Neumana) i Jadwigi, 2. v. Urbanowej Lipowskiej, --. Pochodził z wywodzącej się ze Zgorzelca i osiadłej w Krakowie u schyłku XV w. rodziny mieszczańskiej --

Note fragment 2 , Page/tab number in the source: 641

-- W półr. zim. 1596/7, idąc w ślady stryja Jana Naymana (studenta i bakałarza Akad. Krak. w l. 1567/8–1580), wpisał się do metryki uniwersyteckiej, wkrótce jednak – nie uzyskawszy nawet bakalaureatu – wyjechał na koszt swego wuja Jana Stefańskiego, kanonika sandomierskiego, na dalsze studia do Włoch, Niderlandów (?) i Francji, gdzie prawdopodobnie ok. r. 1604 promował się w Paryżu na doktora filozofii. Jak się zdaje, -- korzystał, -- z opieki i pomocy woj. krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego, jemu to bowiem, jako protektorowi całej rodziny, przypisał ogłoszoną w r. 1605 w Krakowie tezę nostryfikacyjną Questio de natura materiae, na podstawie której oraz odbytej w dn. 13 I 1605 dysputy został inkorporowany do Wydziału Filozoficznego. W t. r. rozpoczął w Uniwersytecie wykłady jako docent extraneus, pełniąc jednocześnie (9 XII 1605 – styczeń 1608) obowiązki seniora szkoły mariackiej. Przyjąwszy, być może już w r. 1606, święcenia kapłańskie, na wiosnę lub w jesieni 1609 wyjechał prawdopodobnie do Włoch; na przełomie r. 1609/10 przebywał w Padwie, skąd w początkach 1610 r. udał się do Rzymu, gdzie po dwóch latach studiów na Wydziale Prawa Sapienzy uzyskał 21 II 1611 tytuł doktora obojga praw. Po powrocie do kraju objął w r. 1613 -- stanowisko rektora (prefekta) Seminarium Zamkowego na Wawelu, które za zgodą władz akademickich zatrzymał «na jakiś czas» również po odbytej 4 IX 1614 zwyczajowej responsji pro loco na Wydziale Prawa, przedłożywszy w tym celu wydaną w t. r. u Andrzeja Piotrkowczyka Questio de rescindenda venditione.
Powołany w r. 1615 na katedrę novorum iurium, a w r. n. instytuowany przez bpa Piotra Tylickiego z prezenty Kolegium Prawniczego na probostwo w Koniuszy, -- upatrywano w nim autora wydanej w początkach 1616 r., pod pseud.: X. J. z Nowego Targu, broszury Cathedra albo Kazanie na Niedzielę pierwszą po Trzech Królach, -- Z początkiem 1619 r. ogłosił w drukarni Macieja Jędrzejowczyka kazanie pt. Prognostyk duchowny na kometę, któregośmy widzieli grudnia przeszłego roku 1618, -- przede wszystkim tej nieprzejednanej postawie zawdzięczał N. swój pierwszy urząd rektorski w półr. letn. 1621, tzn. w okresie gwałtownego zaostrzenia konfliktu wywołanego ponawianymi od marca 1619 projektami zawarcia unii szkół jezuickich z Akademią -- Usiłowania te, -- spotkały się z energiczną kontrakcją N-a, który w ciągu pierwszych dwóch kadencji swego urzędowania (1621–1621/2) rozwinął energiczną działalność propagandową --

Note fragment 3 , Page/tab number in the source: 642

-- jeszcze w t. r. [1622] wydał potajemnie w Toruniu zjadliwą Responsio ad famosum libellum a Patribus Societatis Jesu in Academiam Cracoviensem scriptum, -- Zarządzone w kwietniu t. r. przez nuncjusza J. B. Lancelottiego dochodzenie w sprawie ustalenia autora tej «bezbożnej, obelżywej i heretyckiej książki» -- nie tylko nie przyniosło rezultatu, ale umocniło pozycję N-a w Uniwersytecie, który 23 IV 1623 powierzył mu jednomyślnie berła rektorskie. -- w ciągu najbliższych miesięcy główny wysiłek skupił N. na mobilizacji wszystkich sił i środków w kampanii polemicznej, do której w l. 1623–5 wciągnął zarówno najwybitniejsze pióra i talenty spośród grona profesorskiego, z Błażejem Goliniuszem, Janem Przecławczykiem ze Strzyżowa, Jakubem Witeliuszem i Janem Brożkiem na czele, -- Obdarzony nadal (1623/4, 1624) władzą rektorską, -- W kwietniu 1625 objął N. ponownie urząd rektorski --

Note fragment 4 , Page/tab number in the source: 643

-- 16 V 1625 wydał dość przewrotnie zredagowany mandat rektorski Quandoquidem multo przeciwko «emisariuszom podżegającym młodzież akademicką do buntów», ale w grudniu – nadal jako rektor – ogłosił uroczystą deklarację potępiającą wszystkich tych, którzy słowem lub czynem popierają szkoły jezuickie, odpierając jednocześnie w licznych listach, memoriałach i manifestach zarzuty bezkarności i swawoli młodzieży akademickiej. Takie stanowisko zajął również w sprawie głośnego najścia studentów Akademii na kolegium przy kościele Św. Piotra, którego ofiarą padł bakałarz Bartłomiej Przepiórka-Ptaszyński, zabity 13 VI 1625 od kul piechoty zamkowej i kilka dni później (19 VI) pochowany w manifestacyjnym pogrzebie jako męczennik wolności i swobód akademickich. -- na „Obronę kolegium krakowskiego” Mateusza Bembusa wystosował ostrą replikę pt. Zniesienie obrony Collegium Societatis Jesu w Krakowie Stanom Koronnym na Sejmie Walnym Warszawskim r. 1627 zgromadzonym do przeczytania podane, którą -- opublikował jeszcze dwukrotnie w ciągu 1628 r. -- Odrzuciwszy wszelkie próby porozumienia z jezuitami, -- zarówno w Zniesieniu, jak i innych utworach (Responsio, Obżałowanie, Memoriale) zaatakował ostro metody pedagogiczne i program nauczania szkół jezuickich, -- Po kolejnym wyborze na urząd rektorski w półr. letn. 1628 wystąpił z nową inicjatywą obrony przywilejów Uniwersytetu na synodzie piotrkowskim -- Na wiosnę 1631 przejął N. po raz dziesiąty władzę rektorską z rąk ustępującego Adama z Opatowa, -- pospiesznie przygotował [1632] publicystyczną broszurę Memoriale exorbitancyjej i processu Akademiej Krakowskiej. Po ogłoszeniu przez Kaspra Drużbickiego „Deklaracji memoriału exorbitancji” zareplikował natychmiast, wydanym jeszcze w tym samym roku, złośliwym pamfletem Examen pretensji prawnej szkół oo jezu-

Note fragment 5 , Page/tab number in the source: 644

itów w Krakowie, -- Z dużym prawdopodobieństwem przypisuje mu się również autorstwo dwóch innych polemicznych broszur, opublikowanych w r. 1632 pod imieniem bakałarza Sebastiana Koszutskiego: Dowód memoriału akademickiego przeciw Deklaracji zmyślonego ziemianina r. 1632 oraz Krótka informacja o swawoli studentów Akademii Krakowskiej, -- Doprowadziwszy do pomyślnego końca toczący się niemal przez 50 lat spór o «szkoły krakowskie» na terenie kraju, przekazał N. w r. 1633 swemu bratu Krzysztofowi – wybranemu rektorem na półr. zim. 1633/4 – już tylko formalne uregulowanie sprawy w Kurii Papieskiej, -- Mimo odniesionego sukcesu do sprawy jezuickiej powracał jeszcze kilkakrotnie, m. in. w czasie dwóch kolejnych kadencji na urzędzie rektorskim (1634/5–1635), -- Godność rektora powierzał mu Uniwersytet jeszcze dwukrotnie: w półr. letn. 1641 i zim. 1641/2. -- Wiele uwagi poświęcił Szkołom Nowodworskim, nad którymi w l. 1624–6 sprawował nadzór jako prowizor. --

Note fragment 6 , Page/tab number in the source: 645

-- Należał do nich m. in. prof. teologii Marcin Gilewski, z którym w l. 1616–41 prowadził przewlekły proces -- Zarówno w kapitule krakowskiej – do której z prezenty Uniwersytetu wszedł w r. 1626 – jak i na dworze bpa Szyszkowskiego -- cieszył się dużym autorytetem, czego dowodem było nadanie mu kilku intratnych beneficjów kościelnych: probostwa w Mucharzu, archidiakonatu w kolegiacie pilickiej (1612) i plebanii w Kidowie (1628), -- jeszcze za życia (1631, 1638) przeznaczył szereg legatów, m. in. na budowę gmachu Szkół Nowodworskich, Bursy Ubogich, w testamencie -- ustanowił dalsze zapisy dla Uniwersytetu. Zmarł w Krakowie 23 XI 1641, zaledwie w kilka tygodni po wyborze na szesnastą z kolei kadencję rektorską, -- Pochowany został w Kaplicy Doktorów (Szafrańców) w katedrze na Wawelu, gdzie uczczono jego pamięć nagrobkowym epitafium z czarnego marmuru. --