Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 138

Burski Adam (Bursius) († 1611), filolog i filozof, profesor Akademii Zamojskiej. Mazur, rodem z Brzezin (w Rawskiem), syn Wojciecha i Barbary, siostry mistrza Szymona z Brzezin, ojca poety Szymonowicza, którego więc był ciotecznym bratem. -- Przypuszczalnie mistrz Szymon wziął go w chłopięcym wieku (urodził się B. około 1560?) do Lwowa i tu go kształcił w lwowskiej szkole katedralnej. Później studiował B. w Uniwersytecie

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 139

Krak. zapisany zapewne do metryki w r. 1579 jako »Adam Alberti Borczinski (!) Brzezinensis; w r. 1580 osiągnął stopień bakałarza, a dopiero w r. 1593 magisterium i doktorat filoz. Przez 13 lat – pomiędzy obiema promocjami zapewne – zwyczajem mieszczańskich synów-humanistów bakałarzował po szkołach prowincjonalnych; znaczną część tego czasu spędził we Lwowie jako nauczyciel szkoły katedralnej, w której przez kilka lat był nawet rektorem (1587–90? lub dłużej), -- Po powrocie do Krakowa i złożeniu magisterium pozostał B. przy uniwersytecie. Wykładał tu na wydziale artium (1593 czytał »Timajosa« Platona), został seniorem bursy Jerozolimskiej (1593), a w r. 1595 dostał się do Kolegium Mniejszego jako profesor. Z początkiem 1597 przybył B. do Zamościa na katedrę filozofii moralnej czyli etyki, --. Już w r. 1597–98 był trzecim z rzędu rektorem Akademii, a godność tę piastował potem jeszcze kilkakrotnie. -- był też jednym z najpilniejszych (obok Wojc. Bodzęckiego) nauczycieli młodego Tomasza Zamoyskiego. -- Umarł przedwcześnie, licząc lat niewiele ponad 50, w czasie pełnienia obowiązków rektora, 15 II 1611. -- Dorobek pisarski B-o był obfity. Niewielka tylko jego część ukazała się w druku. Pozostały po nim przede wszystkim jego wykłady akademickie. W Bibl. Ordynacji Zamoysk. w Warszawie znajduje się jego Kurs retoryki z r. 1605 (Cursus rhetoricae… Rkp. nr 590) i Wykład-komentarz o dziełku retorycznym Aftoniusza, Progymnasmata (tamże). Wedle Maciejowskiego zostawił kurs o Elementach filozofii (1607), ułożony z dobrym smakiem i głęboką rzeczy znajomością, komentarze do »Etyki«, »Polityki«, »Logiki« i »Topiki« Arystotelesa. Chodynicki (Dykcj. I 61 i nast.) wymienia Notae in officia Ciceronis et Ethicam Aristotelis, wykład z 1600 r. traktował O szlachectwie, jego istocie, rodzajach, dowodach, prawach, a był oparty o cyceronową »Epistolae ad familiares«. Do druku przygotował B. (lecz nie wydał): pracę o figurach retorycznych i poetycznych (Figurae Rhetoricae et Poeticae), która była gotowa w roku 1602, i Recensio iudicii Dionysii Halicarnassei de Historia Thucydidis eiusdemque historiae defensio, kontrowersję z Dionizym z Halikarnasu na temat wartości historii Tucydydesa -- (dziś rkp. nr 677 Bibl. Ord. Zamoyskich). Przygotowywał również B. prawdopodobnie (w r. 1601) jakąś pracę z zakresu prawa rzymskiego, gdyż ślęczał nad Pandektami i czynił z nich wypisy. Jemu przypisuje się nieraz przygotowanie nowego wydania »Speculum Saxonum« Jaskiera (Zamość 1602); on też przedrukował statuty sejmowe Zygmunta I. Istnieją wreszcie wzmianki o mowach greckich B-o, które miały znajdować się w rkp. w Bibl. Załuskich, jako też o dorobku poetyckim B-o, różnych elegiach i innego rodzaju wierszach, głównie ku uczczeniu pamięci hetmana. W druku istnieją następujące prace zamojskiego profesora: Dialectica Ciceronis, quae disperse in scriptis reliquit, maxime ex Stoicorum sententia, cum commentariis, quibus ea partim supplentur, partim illustrantur, itd. (Zamość 1604), Oratio funebris in anniversario depositionis Joannis Zamoscii itd. (Zamość 1606), Oratio de nobilitate

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 140

gentis Samosciorum, dodana do genealogicznego dziełka Jana Zamoyskiego »Stemma Samosciorum…« (Zamość 1609), którego przygotowaniem do druku i wydaniem (wraz z portretami Zamoyskich, częściowo fikcyjnymi) zajął się właśnie sam B. Dwie ostatnie rzeczy miały na celu uświetnienie pamięci hetmana i jego rodu, podobnie jak »Stemma«; zwłaszcza Oratio funebris, napisana doskonałą łaciną, stanowi cenne źródło do życia i działalności (szczeg. kulturalnej) Zamoyskiego. Poważne nazwisko w świecie uczonych pisarzy polskich zawdzięcza jednak B. przede wszystkim »Dialektyce Cycerona« --