Pełny podgląd zapiski o zdarzeniu dotyczącym pełnionych funkcji/urzędów/ról
Informacje źródłowe i ich interpretacja
Informacje w zapisie źródłowym | Zdarzenie urzędowe (zinterpretowane) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Imię: | Walenty |
| ||||||||||||
Nazwisko: | --- | |||||||||||||
Desygnat stanowy: | --- | |||||||||||||
Imię ojca: | --- | |||||||||||||
Miejsce pochodzenia: | Widawa (Widawa) | |||||||||||||
Typ zdarzenia: | trwanie funkcji | |||||||||||||
Funkcja/urząd/rola: | rektor | |||||||||||||
Miejsce/instytucja: | Uniwersytet Krakowski, (Uniwersytet Krakowski (Akademia Krakowska)) | |||||||||||||
Datacja: | przed 12.11.1601 | |||||||||||||
Komentarz: | Zmarł w trakcie pełnienia funkcji. |
Pełna treść zapiski źródłowej
Źródło: Polski Słownik Biograficzny, t. 22 (1977)
Fragment zapiski 1 , Numer strony/karty w źródle: 282
Musceniusz Jan (ok. 1532–1602), profesor astronomii i teologii, rektor i podkanclerzy Akad. Krak., archidiakon kurzelowski, kanonik krakowski. Ur. w Kurzelowie, był synem Andrzeja Muchy lub Muchowicza (zm. 1554) --. W młodości (1546) wysłany przez ojca do Niemiec
Fragment zapiski 2 , Numer strony/karty w źródle: 283
(Frankfurtu), studia w Uniw. Krak. rozpoczął w półr. zim. 1550/1, utrzymując się początkowo jako «servitor» z posług w Kolegium Większym, być może u swego mistrza Piotra Proboszczowica, -- Promowany w r. 1554 na mistrza sztuk wyzwolonych, traktatom z tego zakresu poświęcił wprawdzie znaczną część swoich wykładów na Wydziale Filozoficznym, zarówno jednak jako docent extraneus (1554–8), jak i kolega mniejszy (1558–62) nie wykraczał w zasadzie poza przepisany statutami kanon obowiązkowych lektur, objaśniając m. in. „Perspektywę” Jana Peckhama i „Teoryki” Jerzego Peuerbacha, na podstawie własnych skryptów wykładowych (zachowanych w B. Jag. rkp. 2423, 2644). Jak większość młodych magistrów obowiązki docenckie łączył z zarobkową pracą nauczycielską na stanowisku rektora szkoły katedralnej na Wawelu (29 IV 1556 – 24 II 1559), później seniora Bursy Ubogich (19 X 1560 – 29 X 1561), --. Przyjęty 23 IX 1558 do Kolegium Mniejszego i w kilka dni później (26 IX) powołany na opróżnioną po Wojciechu Leopolicie katedrę astrologii, mógł teraz oddać się umiłowanym studiom astronomiczno-astrologicznym, -- urzędowy astrolog uniwersytecki zobowiązany był ogłaszać coroczne oficjalne judicium. Wiadomo, że przygotowywał takie prognostyki na r. 1564, do naszych czasów przetrwała jedynie Praktyka z biegów niebieskich na rok Pański 1566, dwa dalsze, znane jedynie z opisów Estreichera, pisemka tego typu: Minuci a pranostika krakowska… 1568 oraz Kalendarz świąt dorocznych i biegów niebieskich… na rok… 1569, wydał już u schyłku swej działalności na katedrze astrologii (1558–68), którą 24 IX 1568 przekazał swemu bratu ciotecznemu Stanisławowi Jakobejuszowi, aby utartym szlakiem uniwersyteckiej kariery poświęcić się studiom teologicznym. Dziekan Wydziału Filozoficznego w l. 1561, 1563, 1565/6, święcenia kapłańskie otrzymał M. prawdopodobnie jeszcze przed przyjęciem do Kolegium Większego (9 VIII 1563), w jesieni 1561 otrzymał bowiem altarię św. Bartłomieja opartą na dochodach wsi Trądnowice, a od sierpnia 1567 pełnił obowiązki kaznodziei w kościele Św. Anny, komentując jednocześnie od r. 1571 jako bakałarz-kursor wybrane księgi Starego i Nowego Testamentu, m. in. Liber proverbiorum, i wstęp do Listów św. Pawła i Jana. Z pocz. r. 1580 był licencjatem, rok później (30 I 1581) odbył, wraz z Janem z Wieliczki i Marcinem z Kłodawy, uroczystą promocję na doktora teologii. -- W r. 1584 zrezygnował z zajmowanego od r. 1574 probostwa w Przemykowie, przechodząc na altarię kaznodziejską Wszystkich Świętych w katedrze wawelskiej, w r. 1567 już jako archidiakon kurzelowski wszedł do kapituły świętofloriańskiej, w której doszedł – po śmierci Stanisława Sokołowskiego – do godności prepozyta (1593–9). Karierę kościelną uwieńczył powołaniem w r. 1598 na kanonię katedralną. --
Fragment zapiski 3 , Numer strony/karty w źródle: 284
-- Mimo że utrzymywał naukowe lub bibliofilskie stosunki z uczonymi tej miary, co Stanisław Grzepski i Jerzy Joachim Retyk (od którego otrzymał w darze egzemplarz „Arytmetyki” J. Micyliusa), w samym Uniwersytecie uchodził za zwolennika starego porządku i przeciwnika wszelkich reform. -- w półr. letn. 1592 objął ster rządów Akademii, który piastował jeszcze sześciokrotnie (1592/3, 1594, 1594/5, 1595/6, 1599/1600) -- W warunkach niemal całkowitego rozproszenia Uniwersytetu zdecydował się jako «senior pater theologus» przejąć 12 XI 1601 berła rektorskie po zmarłym nagle Walentym z Widawy na dalszy ciąg półr. zim. 1601/2. W kilka miesięcy później 21 VII 1602 zmarł w Krakowie. -- W spisanym u schyłku życia testamencie -- ustanowił bogato uposażoną fundację stypendialną (borkarny), lokowaną na zakupionym w r. 1591 czynszu odkupczym, dla dwóch studentów rodem z Kurzelowa oraz legaty dla bakałarza szkoły kurzelowskiej i refekcje dla profesorów Kolegium Większego i Mniejszego. Gromadzony z dużym znawstwem i nakładem kosztów zbiór książek, opatrzony własnym superexlibrisem (przejętym ze znaku książkowego Stanisława Mareniusza i naśladowanym później przez Brożka), przeznaczył dla katedry astrologii, pojedyncze egzemplarze dla kolegiaty i szkoły w Kurzelowie, przyjaciół i uczniów. --
Komentarz do zapiski |
---|
Biogram PSB: Leszek Hajdukiewicz, Musceniusz Jan (ok. 1532-1602), s. 282-284. |