Pełny podgląd zapiski o zdarzeniu dotyczącym edukacji i stopni naukowych

Fragment zapiski 1 , Numer strony/karty w źródle: 32

Radymiński Marcin (1602–1664), profesor Uniwersytetu Krakowskiego i jego historiograf. Ur. w Nowym Samborze w rodzinie plebejskiej, był jednym z czterech synów tamtejszego kowala Marcina Pluskwy. Przemyślni bracia rychło opuścili gniazdo rodzinne i w poszukiwaniu lepszego bytu udali się do Krakowa, zmieniając nazwisko na Radymiński (czasem pisano je Radzimiński) oraz podszyli się pod szlachectwo h. Brochwicz. --

Fragment zapiski 2 , Numer strony/karty w źródle: 33

-- Dwaj pierwsi, Krzysztof i Walenty, od r. 1622/3 studiowali w Nowodworscianum. Trzeci w kolejności Marcin w półr. letn. 1627 wpisał się na Uniw. Krak. („Martinus Martini Radimiński, d. Prem.”). -- Ze szczególnym zamiłowaniem uprawiał studia w zakresie humanizmu, który przeżywał w Uniw. Krak. swój srebrny okres: retorykę pod Jakubem Witeliuszem oraz poetykę, oddając się pisaniu wierszy (zachowały się one w rękopisie w B. Jag.), w których m. in. opiewał postać dobrodzieja Uniwersytetu Bartłomieja Nowodworskiego. Zapoznał się też z początkami greczyzny pod Adamem Draskim. -- W r. 1629 uzyskał R. bakalaureat sztuk wyzwolonych, stopień magistra – dopiero w r. 1634. Być może w czasie tego pięciolecia odbył dłuższą dwu i półroczną podróż do Austrii, Niemiec i Włoch jako mentor Radziechowskich; mamy o niej tylko lakoniczną wzmiankę nie potwierdzoną jednak żadnym wpisem do metryk uniwersyteckich tych krajów. Nie wykluczone, że mogło to nastąpić również po promocji magisterskiej. Promocję tę uczcił jego uczeń Jan Radziechowski drobnym utworkiem wysławiającym miejsce pochodzenia kilku nowo promowanych – obok R-ego byli to Fryderyk Alembek, Jan Krzyżanowski i Jerzy Viviani (,,Applausus natalibus terris…” Kr. 1634). -- Zrazu oddawał się z zapałem nauczaniu poetyki i retoryki, osiągając na tym polu znaczne sukcesy. -- Dopiero objęcie w r. 1647 rektorstwa uczelni przez J. Witeliusza, dawnego profesora R-ego, otworzyło przed R-m możliwości awansu. W r. 1647 właśnie z inspiracji i pod prezydencją Witeliusza odbył publiczną dysputę filozoficzną, poprzedzoną ogłoszeniem tezy Quaestio philosophica de Primo Motore. W trzy lata później (1650) R. objął katedrę filozofii z fundacji Grzegorza Prewancjusza Władysławskiego, co znacznie polepszyło jego sytuację materialną. Inaugurację dwuletniego kursu na tej placówce powitali: Stanisław Gawiński utworem wierszowanym „Ode gemina ad felix auspicium cursus philosophici biennalis” (Kr. 1650) i Piotr Grzybkowicz „Ulisses Academicus …” (Kr. 1651). -- «Cursus philosophicus» R-ego cieszył się znacznym wzięciem przez długi czas (zachowany w B. Jag., rkp. 1912). Wyrazem uznania było powołanie R-ego na dziekana wydziału artystów r. 1648/9, w czasie którego uporządkował jego statuty; godność dziekana pełnił jeszcze dwukrotnie w półr. zim. 1655/6 i 1659/60. Wybrany wreszcie do Kolegium Większego jako tzw. profesor królewski (1653) wzmógł swą aktywność organizatorską w upadającym coraz bardziej Uniwersytecie. Pełniąc obowiązki prepozyta tegoż Kolegium R. doprowadził w r. 1653 do -- inwentaryzacji dyplomów i przywilejów Uniwersytetu. --

Fragment zapiski 3 , Numer strony/karty w źródle: 34

-- W r. 1661 wystąpił anonimowo w druku z drobnym, lecz poczytnym (3 wydania) pisemkiem polemicznym przeciw zakładanej przez jezuitów Akademii we Lwowie (Rationes quod non expediat novam Academiam Leopoli P. P. Soc. Jesu erigere), -- W tym czasie rozwinął też w pełni działalność pisarską. Składały się na nią liczne (dziś trudno uchwytne bibliograficznie, całkowicie zaczytane) pisemka dewocyjne, częściowo ogłaszane w języku polskim. Napisał R. nadto ciekawy traktat ekonomiczny o biciu monety miedzianej (zamiast dotychczasowej srebrnej), powstały w okresie tuż po «potopie» (1660) jako znamienny wyraz nurtującej kraj inflacji (Sposób w gwałtownej Rzpltej potrzebie nabicia pieniędzy przez mynicę miedzianą komu pożyteczny w: B. Jag.: rkp. 59 k. 136 i n.). Były to wszakże uboczne produkty jego twórczości, mniej znaczące, bądź obliczone na zaspokojenie potrzeb społecznych, bądź pisane częściowo dla zarobku. Natomiast istotne znaczenie miała jego historiograficzna twórczość w zakresie dziejów Uniwersytetu. Składają się na nią trzy

Fragment zapiski 4 , Numer strony/karty w źródle: 35

dzieła: Fastorum Studii generalis Almae Academiae Cracoviensis (…) tomi VII anno 1658 consignati stanowiące pochwalny katalog mężów zasłużonych w życiu i dziejach Uniwersytetu (B. Jag.: rkp. 225), powstały w r. 1658, dalej Annales Almae Academiae Cracoviensis (B. Jag.: rkp. 226) --, a wreszcie najdoskonalsze z nich – Academia Controversa..., znakomity i niezastąpiony zbiór przeróżnych materiałów źródłowych do dziejów sporu Uniw. Krak. z jezuitami z l. 1610–60 (B. Jag.: rkp. 227). -- jedyną godnością, zresztą nieuniwersytecką, jaką uzyskał był protonotariat papieski otrzymany ok. r. 1658 -- R. do końca zachował stan świecki. Być może, że u schyłku życia podjął wykłady na wydziale teologicznym, ale chyba tylko jako kleryk. Mimo gorzkich doświadczeń w testamencie sporządzonym między 1 a 3 VI 1664 zapisał na rzecz Uniwersytetu 2 000 dukatów węgierskich (12 000 złp.), ulokowanych na Komorowicach

Fragment zapiski 5 , Numer strony/karty w źródle: 36

i Bestwinie w księstwie oświęcimskim; płynąca od tej sumy renta roczna w wysokości 840 złp. była przeznaczona: 700 złp. na utworzenie i uposażenie katedry teologii («cursus sacramentalis»), 34 złp. dla biblioteki Kolegium Większego, a pozostała część ogólnie na potrzeby Uniwersytetu (m. in. na administrowanie fundacją). Swą bibliotekę przekazał w części do Kolegium Mniejszego i dla karmelitów bosych u Św. Michała. Zmarł 18 VIII 1664.
Pamięć jego uczcił żałobnym poematem St. J. Bieżanowski „Posthuma charitas…” (1664). --