Pełny podgląd zapiski o zdarzeniu dotyczącym pełnionych funkcji/urzędów/ról

Informacje źródłowe i ich interpretacja

Informacje w zapisie źródłowymZdarzenie urzędowe (zinterpretowane)
Imię:Aleksander
Osoba:Aleksander książę mazowiecki, syn Siemowita IV
Typ zdarzenia:trwanie funkcji
Funkcja/urząd/rola:rektor (uczelni)
Miejsce/instytucja:Uniwersytet Krakowski (Akademia Krakowska)
Datacja:pocz. 1422 roku — kon. 1422 roku
Komentarz: ---
Nazwisko:---
Desygnat stanowy:---
Imię ojca:---
Miejsce pochodzenia:---
Typ zdarzenia:trwanie funkcji
Funkcja/urząd/rola:rektor
Miejsce/instytucja:Uniwersytet Krakowski, (Uniwersytet Krakowski (Akademia Krakowska))
Datacja:pocz. 1422 roku — kon. 1422 roku
Komentarz: ---

Pełna treść zapiski źródłowej

Źródło: Polski Słownik Biograficzny, t. 10 (1962-1964)

Fragment zapiski 1 , Numer strony/karty w źródle: 368

Jakub z Zaborowa (zm. 1449), kanonista i pięciokrotny rektor Uniw. Krak. Pochodził z drobnej szlachty mazowieckiej spod Grójca; syn Piotra (wg Długosza h. Kuszaba). -- Na Uniw. Krak. wpisał się w r. 1405. Był uczniem Łukasza z W. Koźmina, który 7 III 1412 promował go na mistrza artium razem ze Stanisławem z Sobniowa i chwalił ich w obszernej mowie. Dalsze studia J. poświęcił kanonom, zapewne pod kierunkiem Stanisława ze Skalbmierza i Pawła Włodkowica, na którego dokumencie świadczył 20 IX t. r.

Fragment zapiski 2 , Numer strony/karty w źródle: 369

jako skromny kleryk diec. poznańskiej. W r. 1420 promował się na doktora dekretów, w półr. 1420/21 był po raz pierwszy rektorem, w r. 1421 także wikariuszem «in spiritualibus» bpa Wojciecha Jastrzębca. -- Uczniem i protektorem J-a i Sobniowskiego był książę mazowiecki Aleksander, siostrzeniec Jagiełły, od r. 1417 student, w r. 1422 już rektor Uniw. Krak. Gdy 20 X 1423 Aleksander otrzymał biskupstwo Trydentu, zaprosił tam swoich mistrzów, lecz J. nie od razu uległ namowom. Wykładał dalej w Krakowie, w płr. 1424/25 był powtórnie rektorem -- W r. 1427 J. posiadał zaledwie skromną kustodię kolegiaty św. Idziego z nadawstwa Uniwersytetu. Toteż gdy w r. 1426 Aleksander ofiarował mu dziekanię, najwyższą dotąd godność w kapitule trydenckiej, J., «lector ordinarius in iure can.», poprosił w następnym roku rektora o urlop, dał zastępcę i wyjechał do Trydentu. -- Najpóźniej w końcu r. 1429 wrócił do Krakowa na Uniwersytet. -- Dziekanem trydenckim tytułował się jeszcze jesienią r. 1430 -- lecz odkąd w pocz. r. 1431 otrzymał kanonię krakowską, używał już tylko tego tytułu, zaś w r. 1436 wymienił z Włochem humanistą Franc. de Bossis dziekanię trydencką na scholasterię poznańską. Najpóźniej w r. 1431 został też prebendarzem uniwersyteckiego kościółka Św. Marii Magdaleny obok Collegium Iuridicum. -- Oddany szczerze swojej wszechnicy J. dzierżył berło rektorskie jeszcze w l. 1437, 1444 i 1447, w okresie jej rozkwitu. -- Jako prowizor bursy ubogich artystów umiał o nią dbać: w r. 1445 zakupił dla niej za 400 grzywien stały czynsz 20 grzywien. -- Zapewne zabiegał o uruchomienie bursy dla biednych kanonistów, skoro w r. 1441 zapewnił pensję dla prowizora tej bursy, studenta kanonów, fundując dlań altarię w kościółku Marii Magdaleny, uposażoną czynszami z domów i ogrodów na Kazimierzu oraz cegielni, które J. skupował po trochu w l. 1431–40. Inna fundacja J-a, uczyniona w ostatnim roku jego życia, przeznaczona była dla mistrza artium, członka powstającego po długich staraniach i zabiegach Collegium Minus. Połączona z altarią w katedrze, była uposażona dochodami z części wsi Sidziny, zakupionej w r. 1445. Trzecią poważną fundacją, zrealizowaną już przez wykonawców testamentu J-a, a podjętą wspólnie z profesorem medycyny, również Mazurem, Janem Oszkowskim, był szpital w Wiślicy. J. zmarł po dłuższej chorobie, na kilka dni przed 21 II 1449 r.
Nie zostały odszukane dotąd (czy spłonęły w Collegium Iuridicum) pisma i mowy J-a oraz główny zrąb jego biblioteki. O pracowitości i zamiłowaniu do ksiąg świadczy przepisane starannie przez J-a, już jako magistra, obszerne dzieło Macieja z Lignicy wraz z krótszym utworem św. Hieronima. Kodeks ten oraz zbiór kazań Mikołaja Wigandi przekazał on testamentem klasztorowi łysogórskiemu. Kapituła płocka posiadała cenny kodeks prawa rzymskiego (Infortiatum z glosami) z l. poł. XIII w., ongiś własność J-a. Inny, zawierający glosowane ewangelie z w. XII, zawędrował aż do Erfurtu. W Bibliotece Jagiellońskiej zachowała się tylko jedna jego księga treści teologicznej (głównie pisma św. Anzelma) i „Liber Sextus” (kanony) z pocz. XIV w. --

Komentarz do zapiski
Biogram PSB: Zofia Budkowa, Jakub z Zaborowa (zm. 1449), s. 368-369.

Uniwersytet JagiellońskiAkademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w KrakowieNarodowy Program Rozwoju Humanistyki