Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 373

Helwig Marcin (1516–1574), kartograf śląski i pedagog. Ur. 5 XI w Nysie, syn mieszczanina Piotra i Jadwigi. Nauki początkowe pobierał w tamtejszej szkole miejskiej, a później – wedle mniej pewnych wiadomości – miał być uczniem Walentego Trozendorfa w jego słynnej szkole łacińskiej w Złotoryi--. Od początku 1536 r. był H. studentem Uniw. Krak. i interesował się specjalnie matematyką i astronomią. Wprawdzie współcześni przyznawali mu tytuł magistra artium, ale on sam nigdzie się tak nie podpisywał, a spalenie się metryk uniwersyteckich po r. 1541 uniemożliwia rozstrzygnięcie tej wątpliwości. Biografowie H-a podali, że studiował on też w Wittenberdze, że był uczniem Lutra i Melanchtona, ale nie ma na to żadnych dowodów. Natomiast oczywistym nonsensem było twierdzenie, jakoby H. już w r. 1531, a więc w wieku piętnastu lat, uczył w miejskiej szkole w Świdnicy. W rzeczywistości uczył dopiero po studiach uniwersyteckich, a w r. 1544 otrzymał nawet kierownictwo wspomnianej szkoły, w czym potwierdzono go ponownie 23 IX 1547 r. Nowo wprowadzony w r. 1550 proboszcz w Świdnicy, Wolfgang Droschius – zresztą też uczeń Uniw. Krak. – postanowił przeciwstawić się temu, przywracając zarzucone przez swych poprzedników religijne obrzędy. Popadłszy w spór z H-iem o jego udział w procesjach, doprowadził Droschius 24 XI 1551 r. do zawieszenia go w pełnieniu obowiązków szkolnych, co z kolei wywołało rezygnację H-a z kierownictwa szkoły, zgłoszoną na publicznym zebraniu Rady Miejskiej 18 XII t. r. W dwa dni później pożegnał się H. z młodzieżą i 11 V 1552 r. przeniósł się wraz z całą rodziną do Wrocławia, gdzie 7 VII Rada Miejska zdecydowała się powierzyć mu kierownictwo szkoły Marii Magdaleny -- Wyrysował -- mapę Śląska – Tabula geographica, sive mappa Silesiae – którą wyciął w drzeworytach H. Kron, a odbił w r. 1561 drukarz nyski Jan Creutzig. -- Na przestrzeni stu sześćdziesięciu lat doliczono się dzie-

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 374

sięciu wydań tej mapy, ale jednym z najważniejszych było szóste, opracowane przez Chrystiana Runge w r. 1738 i odbite z drzeworytów ocalałych z pożaru w drukarni dziedziców Baumanna we Wrocławiu. W załączeniu dodał Runge Erklaerung der Schlesischen Mappen, które już H. ogłosił w r. 1564, a o czym później zapomniano. -- Drugą pracę kartograficzną H-a stanowiła mapa starożytnej Italii, wydrukowana w kilka miesięcy po mapie Śląska. Miała ona jednak tylko użytkową wartość szkolną, gdyż była przerysem z takiejże mapy Ptolemeusza. Z innych prac H-a należy wymienić: Vonn allerley Stunden – Zeigern, Idyllion de fluminibus Silesiae, Gramatices compendium auctum, Syntaxis minor, Ethica puerorum et praecatiunculae quotidianae, Gnomae sive sententiae morales, In omnes Comoediarum P. Terentii scenas argumenta i, -- Descriptio Silesiae, które jednak zaginęło nie doczekawszy się druku. H. zmarł 26 I 1574 r. --