Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 133

LXIX.
Literae Alberti (Iastrzębiec de Rytwiany) Episcopi Cracoviensis Statuta pro Praelatis, Canonicis et vicariis ecclesiae collegiatae S. Floriani extra muros Cracovienses, in se continentes.
Cracoviae, Anno 1422, die 5 mensis Maii.

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 133

In nomine Domini Amen. Quia perfectio universi consistit in ordine, et universitas rerum creatarum non alia ratione poterit subsistere, nisi eam magnus ordo differentiae conservaret; proinde nos Albertus Dei gratia Episcopus Cracoviensis, Regni Poloniae Cancellarius, significamus quibus expedit universis tam praesentibus quam futuris, praesentium notitiam habituris: quod cupientes paterna sollicitudine cultum Dei in ecclesia Sancti Floriani extra muros civitatis Cracoviensis ampliare, ordinemque in ecclesiasticis officiis ibidem ponere, ac ea, quae honestati et decori domus Dei sunt contraria, quantum est nobis possibile, submovere, de consensu pariter et assensu Praelatorum et Canonicorum infrascriptorum ac Capituli eiusdem ecclesiae Sancti Floriani, Sbignei Praepositi, Francisci Decani, Sacrae Theologiae Professoris, Nemerzae de Chrzelow Custodis, nec non Stanislai de Scarbimiria Doctoris Decretorum, Iohannis Cruczburg, Nicolai Baudissen, Pelczae de Borzikowa, Statuta et Constitutiones, quibus regulentar tam Praelati et Canonici, quam vicarii et ministri praefatae ecclesiae, edidimus, fecimus ac praesentibus facimus, statuimus et ordinamus, quae sequuntur sub hac forma:

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 133

„In nomine Domini Amen. Quia perfectio universi consistit in ordine, et universitas rerum creatarum sub mundi machina consistentium non alia ratione poterit subsistere, nisi eam magnus ordo differentiae conservaret; proinde nos Sbigneus Praepositus, Franciscus Decanus, Sacrae Theologiae Professor, Nemerza de Chrzelow Custos, nec non Stanislaus de Scarbimiria Decretorum Doctor, Iohannes Cruczburg, Nicolaus Baudissen, Pelka de Borzikowa Canonici Sancti Floriani extra muros civitatis Cracoviensis, volentes negligentias circa divinum officium diurnum pariter et nocturnum, vicariorum nostrorum ecclesiae praedictae Sancti Flo-

Eintragsabschnitt 4 , Seite/Karte in der Quelle: 134

riani submovere, et ut divinus cultus ordinate et devote in eadem ecclesia peragatur, quatinus ex ordinis observantia, morumque compositione ac Dei devota cultura intuentium oculos moveant ad divina, ipsaque corda hominum, quae refriguerunt, quomodolibet ad amandum Deum et quaerendum prae omnibus coelestia ferventius accendantur: Constitutiones et Statuta, sufficienti deliberatione praehabita, de voluntate et consensu reverendissimi in Christo patris ac domini, domini Alberti Dei gratia Episcopi Cracoviensis edidimus, fecimus et constituimus, ac facimus et etiam ordinamus. Primo, quod vicarius domini Praepositi praedicti pro tempore existens, nomen inantea habeat Vicepraepositi, non Plebani, qui eminentia ultra alios vicarios Canonicorum eiusdem ecclesiae in processionibus, divinis officiis ordinandis et exequendis, in Praelatorum et Canonicorum absentia, in suo ordine gaudere debet velut Praepositus ultra alios Praelatos et Canonicos eminens, cuius personam in praedicta ecclesia repraesentat. Secundo statuimus, quod praedictus Vicepraepositus sicut alios vicarios eminentia dignitatis excedit, ita praerogativa gaudeat ampliori, proventus, quos habuit ex antiquo, percipiens et decimas in villis Peczenyagy et Kadzycze integraliter et ex toto, prout solitus est ante tempora percipere et levare. Tertio, quod cura animarum de voluntate praefati domini Episcopi Cracoviensis in omnes vicarios et ipsius curae exercitium sit transfusa et transfusum, ita quod hebdomadarius pro tempore existens habeat curae exercitium in ministrandis sacramentis, tam sanis, quam infirmis, ita quod omnibus secundum ordinem vicariis Praepositi, Decani et caeterorum Praelatorum et Canonicorum cura suo ordine, quantum ad exercitium, omnibusque in solidum incumbat animarum, ita quod ubi unus deficit idiomate vel alio defectu seu impedimento notabili sive necessitate inevitabili, alter in charitate suppleat, maxime in confessionibus generalibus Christi fidelium, in quibus unus alterum supportet modo quo poterit meliori, ut salus inde veniat animarum. Quarto statuimus, quod omnis quaestus ecclesiae, baptismales, introductionales, vigiliales, tricesimae, testamenta, nec non offertorium in ecclesia Sancti Floriani praedicta, ac omnes aliae obventiones, quibuscunque nominibus nominentur, in septem partes aequales iuxta numerum vicariorum dividantur, ita ut nec Vicepraepositus, nec aliquis alius in capienda portione alium vicarium antecellat, legatis pro reformatione ecclesiae seu tributo ecclesiae duntaxat exceptis. Quinto, quod dominus Praepositus pro tempore existens de villa Skawcze sex marcas annuatim ad manus Magistrorum Canonicorum dictae Ecclesiae dare tenebitur. Qui quidem Magistri tenebuntur de luminibus pro divino officio diurno pariter et nocturno praefatae ecclesiae providere, hoc adiecto, quod remanentia Denarii Sancti Petri ipsis subveniat, et luminaria ratione introductionum quae dari sunt solita, nec non et pecunia quae solet ex petitionibus ratione luminum provenire. Sexto, quotiens Vicepraeposituram vacare contigerit, dominus Praepositus pro tempore existens ad Vicepraeposituram suam domino Episcopo vel ipsius Vicario libere praesentabit. Custos vero et Cantor praedictae ecclesiae, vacantibus vicariis ipsorum, domino Decano pro tempore existenti praesentabunt, ita tamen, quod quilibet praedictomm suo vicario in quatuor marcis vel decimis consuetis ex antiquo tenebitur providere annuatim. Magistri autem et Canonici promoti in eadem ecclesia in solidum de vicariis aliis vacantibus providere tenebuntur cum domino Decano, et cuilibet singulis annis quatuor marcas effectualiter assignare, et vicarii omnes tenebuntur heb-

Eintragsabschnitt 5 , Seite/Karte in der Quelle: 135

domadas eorundem Magistrorum adimplere. Hoc etiam adiicimus, quod si requisitus „fuerit Vicepraepositus aut alius vicarius pro puero baptisando vel repentinis confessionibus audiendis, qui de facto vel de iure impeditus non poterit istud adimplere, hebdomadarius adimplere cum effectu, si vero hebdomadarius esset impeditus, alius sequens hebdomadarius vicarius sub poena excommunicationis tenebitur adimplere. Caeterum quia optat praemia quisque labor et bonis laboribus fructus debeat respondere, nec os bovis triturantis alligari, ut dulcius, diligentius, devotius et continue praedicta ecclesia suis officiis non fraudetur: in consolationem et refectionem praefatorum vicariorum statuimus, quod de pecuniis infrascriptis divisores vel divisor, electi seu electus a communitate, observantibus regulas infrascriptas pro quotidianis distributionibus quartas sive per medium grossum dare debent; pro quibus quidem distributionibus sive quartis primo proventus quantumcunque fuerint de villa Zabloczie vicariorum assignamus, item sex marcas Canonici collegiati annuatim dare debent irrecuse. Item Magister Stanislaus Decretorum Doctor tres marcas dare debebit et sui successores quomodolibet Canonici succedentes vel commune promotorum. Dominus Praepositus quatuor marcas pro rectore scholae dare debebit et iuxta antiquam consuetudinem providere sibi de expensis velvalore expensarum, hoc adiecto, quod dum et quotiens cantat cum scholaribus Vesperas, quod etiam Completorium similiter cum scholaribus decantabit. Custos vero ecclesiae eiusdem duas marcas et Cantor unam dare tenebuntur, quae simul levanda sunt a dictis dominia per monitiones opportunas et censuras exigenda. Item de rectore scholarium statuimus, quod ad nullum alium laborem sit obligatus, nisi quemadmodum prius deservivit, ita deserviat, tantum qnod pueri diebus dominicis et festivis per ipsum ordinentur, ut versiculos cantent, etipse rector scholarium superpelliceatus incedat. In su per istum ordinem inter vicarios ecclesiae nostrae volumus observari, videlicet quod quilibet ipsorum officium in hebdomada ipsum tangente teneat, primo Vicepraepositus et sic alii consequenter; ille vero qui hebdomadarius fuerit pro tempore, exercitium curae habeat animarum; caeteri vero vicarii eo quod curam habent in solidum, ipsum adiuvari sub poena mortalis peccati, in casu quo defecerit vel implere non poterit, tenebuntur. Item de horis canonicis id statuimus, quod omnes eaedem horae debent palam et publice legi sive decantari, diebus festivis „exceptis, in quibus sermo Sextam aut Nonam impediret. Item statuimus, quod si contigerit aliquem ex vicariis fomicari et maxime adulterari, dum istud fuerit probatum duorum fide dignorum testimonio, eo ipso vicaria sua sit privatus. Qui vero fuerit delatus de vita lubrica, si hospitium ubi de ipso habetur suspicio, visitaverit contra prohibitionem domini Episcopi seu ipsius Vicarii aut Decani, eo ipso a vicaria sit exclusus et alius vitae castae instituendus. Qui autem ebrietati servierit, si redargutus legitime se non emendaverit, similiter a vicaria eo ipso sit exclusus. Item statuimus, quod dum et quotiens aliquam domum ad communitatem vicariorum contigerit vendi, pecunia illa nullatenus inter vicarios dividatur, sed reponatur ad hunc finem, quod alia domus vel hortus, aut aliquid pro communitate utile comparetur; et si summa notabilis, puta viginti vel duodecim aut decem marcarum fuerit legata vicariis, illa non debet dividi, sed aliquid perpetui pro eisdem vicariis comparari iuxta consilium Canonicorum sub poena restitutionis eiusdem pecuniae, et si quis contradixerit, ipso facto a vicaria sit exclusus. Item statuimus, quod dum contigerit processionem fieri pro funere per scholares, vadat hebdomad-

Eintragsabschnitt 6 , Seite/Karte in der Quelle: 136

darius, vel alium substituat, qui impleat officium suum: per hoc enim fervor fidelium accenditur et gratitudo ipsorum commendatur. Si autem statim post funeris conductionem missam fieri pro funere oporteat, vadat sequens hebdomadarius pro funere, prout prius est praemissum; quodsi secus fecerit, careat in missa defuncti portione. I tent statuimus, quod quilibet Canonicorum ad minus unum fertonem dare tenebitur pro columbatione vicariis, quae columbatio servari debebit ad supplendum quartas. Item statuimus, quod Canonicus denovo receptus unam marcam pro consolatione vicariorum dare debebit sub poena excommunicationis, quam dominus Episcopus vel ipsius vicarius, si infra mensem dare neglexerit, ferre poterit, dumper vicarios fuerit requisitus. Item quilibet in Praelatum vel Canonicum inter Magistros ad ecclesiam Sancti Floriani promotus, tenebitur infra annum a tempore receptionis se facere in sacerdotem ordinari; alioquin cessante infirmitate vel impedimento, si forte ordines fieri tunc modo non contingat, eo ipso sine omni monitione Praelatura, dignitate, officio vel praebenda sit privatus. Item statuimus, quod negligens Matutinum, Primam vel Vesperas, cadat a perceptione quartae et obventionum per hebdomadam illam provenientium, impedimento legitimo, vel causa legitima cessante, quod impedimentum significari debet Decano pro tempore existenti vel cui vices suas commiserit. Negligens vero Tertiam, Sextam aut Nonam vel Completorium, cadat tantum a quartae perceptione; negligens autem hebdomadam suam vel aliquam diem officiare per se vel per alterum, licentia non obtenta, cadat tam a quartis, quam obventionibus totius illius hebdomadae suae et sequentis, salvo quod praedicator ex eis tunc existens diebus dominicis et festivis, et diebus aliis, quibus praedicaverit, a Matutino et Prima sit exceptus. Item statuimus, quod vicarii praedicti debent conformari in cantu, in officio, in horis canonicis, aliisque divinis officiis, ecclesiae cathedrali, vel ad minus Collegiatis Sandomiriensi, Scarbimiriensi, Visliciensi, et primo cantent in Matutino Venite in solennitatibus, et dum et quotiens Matutinum scholares decantant, et in Vigiliis anniversariorum in ecclesia dum ipsa fieri et quotiens contingit, aliis Vigiliis exceptis, in quibus Venite cantent scholares; in missa vero incipiant Introitum diebus festivis, similiter et alia in missa sequentia, iuxta consuetudinem Collegiatarum caeterarum. In solennitate tamen paschali et diebus dominicis inter festum Paschae et Ascensionem Domini cantent scholares Crucifixum, vicarii vero Recordamini, et circa Christus resurgens versum dicant Nunc in Dei. Qui vero aliquid praemissorum neglexerit licentia non obtenta, emolimento eiusdem diei careat, et nihilominus poena spirituali per Decanum vel eius vicesgerentem puniri potest. Item diebus dominicis, Rogationum et quotiens stationes fierent solitae ot consuetae, aut dum per Episcopum vel ipsius Vicarium fuerint indictae, omnes vicarii et rector cum scholaribus in processione ire tenebuntur; qui vero se sine licentia ad minus Vicedecani absentaverit, emolimento careat illo die, poena nihilominus alia, si id videbitur conveniens, punietur. Item statuimus, quod circa thurificationem, maxime in diebus solennibus Apostolorum et Doctorum, et specialiter Sancti Floriani, debent omnes vicarii constitui pro honore Dei et cultu ecclesiae; qui vero absens sine licentia fuerit, careat emolimento ex offertorio et quartis per totam septimanam; qui vero tempore quadragesimali diebus ferialibus in processione non fuerit feria secunda quartis et sextis, puniatur in uno quartensi totiens, quotiens exceserit. Ille vero, qui in Quatuortemporibus processioni pro animabus et vigiliarum Vesperis ac Vigiliis non fuerit,

Eintragsabschnitt 7 , Seite/Karte in der Quelle: 137

sequenti die careat offertorii portione. Item statuimus, quod divisor vel divisores quartas non prius distribuant, nisi post Completorium quolibet die, alias vero obventiones Sabbato die post Completorium, et quod non faciant gratiam negligentibus: super quo ipsorum conscientias oneramus. Item statuimus, quod quilibet Praelatorum vel Canonicorum inter Magistros ecclesiae Sancti Floriani hebdomadam suam impleat, ita quod die dominico per se vel per alium Canonicum cantet, aliis vero diebus per vicarium deserviat. Qui vero neglexerit, poenam unius marcae persolvat, quae in usum aliorum vicariorum convertatur, casibus in privilegio contentis exceptis. Item statuimus, quod quilibet promotus habeat almutium infra medium annum subpoena suspensionis a salario. Item statuimus, quod in absentia domini Custodis Vicecustos habeat plenum posse campanatores et ministros instituendi, destituendi, corripiendi, mutandi et etiam puniendi. Item, cum agris propriis sitientibus alieni irrigandi non sint, et qui emolimentum capit, onus ferre non recuset: statuimus, quod si quis promotorum ultra sex menses sine licentia Decani et promotorum absens ab ecclesia Sancti Floriani fuerit, sine omni monitione aut citatione beneficio suo in ecclesia Sancti Floriani sit privatus. Item statuimus, quod iuramentum in forma subscripta Praelatus vel Canonicus de novo receptus debet corporaliter exhibere: Ego N. iuro ad sancta Dei Evangelia, quod iura, consuetudines rationabiles, antiquas et approbatas ipsius ecclesiae, et praesertim Statutum de almutio habendo et de marca vicariis danda et ordinibus sacris recipiendis, pro posse et bona fide volo servare, et consilia Capituli, quae mihi faerint revelata, ad eorum damnum vel praeiudicium nulli pandam, et alienata indebite ad ius et proprietatem ipsius ecclesiae omnibus iustis modis vel rationabilibus, quibus potero, revocabo; sic me Deus adiuvet et sancta Dei Evangelia.

Eintragsabschnitt 8 , Seite/Karte in der Quelle: 137

In cuius rei testimonium, nostrum et Capituli ac Praelatorum et Canonicorum memoratae ecclesiae, in robur perpetuum et pleniorem evidentiam, sigilla praesentibus sunt appensa. Actum et datum Cracoviae, in crastino Sancti Floriani, Anno Domini Millesimo Quadringentesimo vicesimo secundo. Praesentibus discretis viris Stephano Vicepraeposito, Petro Vicedecano, Michaele Vicecustode, lohanne Vicecantore, nec non lohanne et Clemente vicariis ecclesiae collegiatae Sancti Floriani praedictae, testibus ad praemissa vocatis.

Bemerkungen zum Eintragsabschnitt:
(Ex libro manuscripto: „Annalium almae Academiae Cracoviensis Centuriae IV. authore M. Martino Radyminski Collegii maioris Professore, Sacrae ,,Sedis Apostolicae D. N. Protonotario, A. 1660," pag. 46, ad annum 1422; et ex copia per Carolum Iaworski S. R. M. Secretarium et Notarium apostolicum d. 25 Februarii 1757 exarata.— Nr. Archiv. Univ. 10,045.)

Eintragsabschnitt 9 , Seite/Karte in der Quelle: 137

Anno Domini 1539 die vero quintadecima mensis Ianuarii, auscultata et collationata est haec praescripta copia cum originalibus literis per me Mathiam Iohannis Grzymala de Pokrzywnycza utraque auctoritate Notarium publicum, causarum Curiae suae Paternitatis reverendissimae scribam; et concordat copia praescripta cum originalibus de verbo ad verbum