Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen
Quellinformation und ihre Interpretation
Quellinformation | Ereignis im Bereich Funktionen/Ämter/Beschäftigungen (Interpretation) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Vorname: | Adam |
| ||||||||||||
Name: | Rosczewicz | |||||||||||||
Soziale Herkunft: | --- | |||||||||||||
Vorname des Vaters: | --- | |||||||||||||
Herkunftsort: | Słupca (Słupca) | |||||||||||||
Ereignistyp: | początek funkcji | |||||||||||||
Funktion/Amt/Beschäftigung: | kanonia | |||||||||||||
Ort/Institution: | katedra w Krakowie, (katedra w Krakowie) | |||||||||||||
Datum: | Anfang des Jahres 1649 — Ende des Jahres 1649 | |||||||||||||
Bemerkungen: | --- |
Inhalt des Eintrags
Quelle: Polski Słownik Biograficzny, t. 32 (1989-1991)
Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 39
Rosczewicz (Roszczewicz) Adam (zm. 1666), prawnik, profesor, rektor i podkanclerzy Uniw. Krak. Ur. w Słupcy (woj. kaliskie), pochodził z niezamożnej rodziny mieszczańskiej, był synem Jana. Początkowo R. kształcił się w Kolegium Lubrańskiego w Poznaniu (1622). Do metryki Uniw. Krak. wpisał się w półr. zim. 1623/4; bakalaureat uzyskał w r. 1625, a mistrzostwo sztuk wyzwolonych w r. 1626. Jako docent extraneus na Wydziale Artium wykładał tylko w l. 1626–7, następnie, prawdopodobnie w l. 1627/8–30 uczył w Akademii Lubrańskiego, skąd w r. 1630 (lub 1631) został wysłany jako dyrektor -- do nowo utworzonej kolonii akademickiej w Białej Podlaskiej. Po powrocie na podstawie wydanej w r. 1635 Questio de consursu causarum (Kr.) został w r. 1636 inkorporowany do Kolegium Mniejszego, w którym, z przerwami, wykładał do r. 1644, mimo że od r. 1642, po ogłoszeniu Questio de contractu matrimonii (Kr.) jako senior Bursy Jurystów należał do Kolegium Prawniczego. W r. 1645 przeniósł się ostatecznie na Wydział Prawa, którego dziekanat sprawował pięciokrotnie i na którym przedłożywszy tezę Questio iuridica de solutione decimarum (Kr.) promował się 11 XII 1657 na doktora praw.
Pracę pedagogiczną łączył R. początkowo (w l. 1637–44) z notariatem w konsystorzu krakowskim. -- Do posiadanego od r. 1640 probostwa w Smardzowicach dołączył przed r. 1648 kanonię w kolegiacie Św. Michała na zamku krakowskim, a r. n. kanonię katedralną; z prezenty Uniwersytetu otrzymał w r. 1648, ufundowany przez siebie, archidiakonat kolegiaty Wszystkich Świętych i prepozyturę kościoła Św. Mikołaja (1657–66). -- po tragicznej śmierci (1 X 1655) w czasie oblężenia Krakowa Macieja Kraśnickiego został obrany na konwokacji zwołanej w dn. 16 X przez wicerektora Gabriela Ochockiego rektorem na półr. zim. 1655/6. Urząd rektora pełnił bez formalnej elekcji przez cały czas okupacji szwedzkiej, tj. w półr. zim. 1655/6, letnim 1656, zimowym 1656/7 oraz po wyzwoleniu miasta do początku semestru zimowego 1657/8, -- powierzenie godności rektorskiej osobistości o niezwykle twardej i bezkompromisowej postawie, -- okazało się dla Uniwersytetu bardzo korzystne. Już w czasie narady wojennej na zamku wawelskim w dn. 13–17 X 1655 R.,
Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 40
podówczas dziekan Wydziału Prawa, wraz z Wojciechem Łańcuckim stanowczo sprzeciwił się wszelkim układom ze Szwedami, -- Po ustąpieniu załogi szwedzkiej natychmiast zajął się R. energicznie uruchomieniem Uniwersytetu, wydając 8 IX 1657 drukowany mandat Cum singulari Dei… o wznowieniu zajęć, z wezwaniem profesorów i młodzieży do powrotu w ciągu miesiąca. Złożywszy godność rektorską w ręce wybranego na półr. letn. 1657 Franciszka Rolińskiego nie wycofał się z czynnego udziału w życiu akademickim, co zapewniło mu w r. 1659 nominację na urząd podkanclerzego, w r. 1660 ponowny wybór na rektora w półr. letn. 1660, zim. 1660/1 i letn. 1661, -- Krytycznej opinii o nieporządkach w Uniwersytecie dał wyraz w spisanych w r. 1659 Exorbitancjach, nieprzychylne mu nastroje starał się złagodzić w wydanej w maju 1660 proklamacji Et si eos omnes, zachęcającej do zgody i poszanowania statutów. Sam wkrótce popadł jednak w ostry konflikt z radą miejską, pozywając 8 VII 1660 do Trybunału lubelskiego prof. F. Rolińskiego, pełniącego wówczas urząd burmistrza, z powodu wydania rozkazu strzelania do studentów w czasie tumultu młodzieży akademickiej, w wyniku czego poniósł śmierć jeden ze scholarów. -- w półr. letnim 1663 piastował po raz piąty godność rektorską, -- Przed śmiercią ustanowił fundację dla 12 nowo promowanych magistrów, którym jednocześnie zapisał cenny, głównie prawniczy księgozbiór. Zmarł nagle
Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 41
12 II 1666 --
Bemerkungen zum Eintrag |
---|
Biogram PSB: Leszek Hajdukiewicz, Rosczewicz Adam (zm. 1666), s. 39-41. |