Blick im Eintrag über Funktionen/Ämter/Beschäftigungen

Quellinformation und ihre Interpretation

QuellinformationEreignis im Bereich Funktionen/Ämter/Beschäftigungen (Interpretation)
Vorname:Zbigniew
Person:Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski
Ereignistyp:święcenia (konsekracja biskupia)
Funktion/Amt/Beschäftigung:biskup
Ort/Institution:diecezja krakowska
Datum:1423-12-19
Bemerkungen: ---
Name:Oleśnicki
Soziale Herkunft:---
Vorname des Vaters:---
Herkunftsort:Oleśnica (Oleśnica)
Ereignistyp:święcenia (konsekracja biskupia)
Funktion/Amt/Beschäftigung:biskup
Ort/Institution:diecezja krakowska, (diecezja krakowska)
Datum:1423-12-19
Bemerkungen: ---

Inhalt des Eintrags

Quelle: Polski Słownik Biograficzny, t. 23 (1978)

Eintragsabschnitt 1 , Seite/Karte in der Quelle: 776

Oleśnicki Zbigniew (właściwie Zbigniew z Oleśnicy) h. Dębno (1389–1455), biskup krakowski, kardynał. Ur. 5 XII w Siennie, był synem Jana, -- i Dobrochny z Rożnowa, -- Uczył się w sandomierskiej szkole kolegiackiej. Od r. 1406 studiował na Uniw. Krak., nie uzyskał jednak żadnego stopnia naukowego -- Już w czasie bitwy grunwaldzkiej należał do najbliższego otoczenia króla, --. W tym czasie był notariuszem kancelarii królewskiej; -- Okres od r. 1411 do r. 1423, wypełniony pracą w kancelarii królewskiej, należy uznać za czas samodzielnej drogi do awansu w kancelarii, znaczonego uzyskiwaniem beneficjów kościelnych; pierwszym była bogata plebania kłodawska (diec. gnieźnieńska) uzyskana w r. 1415. Od t. r. zaczyna występować O. w kancelarii jako protonotariusz królewski, używając tego tytułu na przemian z tytułem sekretarza. W r. 1416 osiągnął scholasterię sandomierską. --

Eintragsabschnitt 2 , Seite/Karte in der Quelle: 777

-- W r. n. [1418] uzyskał jednak inną kanonię przy katedrze krakowskiej. W r. 1418, -- pod warunkiem rezygnacji ze scholasterii sandomierskiej – dostał prepozyturę św. Floriana w Krakowie, -- W końcu 1421 r. dołączył do poprzednich prebend kanonie gnieźnieńską i wiślicką oraz uzyskał honorowy tytuł protonotariusza apostolskiego. -- W układach delimitacyjnych z Krzyżakami w Wielonie nad Niemnem w maju 1423 występował O. już jako biskup elekt krakowski, 9 VII uzyskał prowizję papieską, 18 XII przyjął święcenia kapłańskie i następnego dnia – 19 XII otrzymał sakrę biskupią. --

Eintragsabschnitt 3 , Seite/Karte in der Quelle: 780

-- Na okres ten przypada dwukrotne mianowanie O-ego kardynałem. Jako pierwszy przyznał mu tę godność Eugeniusz IV w dn. 18 XII 1439, nadając tytuł kardynała kościoła Św. Pryski bullą z 8 I 1440. Data mianowania O-ego kardynałem przez soborowego papieża Feliksa V nie jest dokładnie znana, przypuszcza się jednak, że nastąpiło to na tajnym konsystorzu 12 X 1440, --. O. nie przyjął nominacji Eugeniusza IV --

Eintragsabschnitt 4 , Seite/Karte in der Quelle: 782

-- Na pierwszą połowę 1449 r. (kwiecień–maj) przypada sprawa Jędrzeja Gałki, mistrza artium Uniw. Krak., którego oskarżono o herezję na podstawie znalezionych u niego dzieł Wiklefa. --

Eintragsabschnitt 5 , Seite/Karte in der Quelle: 783

-- W swym testamencie, sporządzonym 15 V 1454, ustanowił O. fundację Bursy Jerozolimskiej w Krakowie wraz z biblioteką dla studentów, u zbiegu dzisiejszych ulic Jagiellońskiej i Gołębiej, kosztem 2 000 grzywien, zrealizowaną przez głównego egzekutora jego testamentu – Jana Długosza. Przeznaczył też na rzecz rektora Akad. Krak. swe berło, --. O. zmarł 1 IV 1455 w Sandomierzu, a pochowany został 8 IV w katedrze krakowskiej w środku chóru pod płytą mosiężną, wykonaną na jego własne zamówienie, wmurowaną w posadzkę. -- Księgozbiór O-ego, zapisany Bursie Jerozolimskiej, spłonął w pożarze tejże w kilka lat po jego śmierci. Zachowały się natomiast dwie księgi liturgiczne przez niego fundowane dla katedry: antyfonarz z ok. r. 1430 i pontyfikał z ok. l. 1430–47. --

Bemerkungen zum Eintrag
Biogram PSB: Koczerska Maria, Oleśnicki Zbigniew (1389-1455), s. 776-784.

Uniwersytet JagiellońskiAkademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w KrakowieNarodowy Program Rozwoju Humanistyki