Pełny podgląd notatki o twóczości i księgozbiorze

Fragment zapiski 1 , Numer strony/karty w źródle: 377

Nowopolczyk (Novicampianus, Nowopolski) Wojciech (ok. 1504–1559), humanista, teolog, profesor Akad. Krak., wychowawca królewicza Jana Zygmunta Zapolyi. Syn Mikołaja, starszy brat Pawła Kampiana (zob.). Pochodził z rodziny osiadłej w dobrach Nowopole (obecnie Koniecpol) nad Pilicą, od której to miejscowości przyjął łaciński przydomek Novicampianus. Wpisany do metryki Uniw. Krak. w półr. zim. 1532/3 zapewne już w czasie studiów (1532/3–1539) zdobył gruntowne wykształcenie filologiczne i dobrze opanował język grecki (później również i hebrajski), skoro bezpośrednio po promocji magisterskiej (1539) w półr. zim. 1539/40 zainaugurował działalność wykładową na Wydziale Artium wykładem gramatyki greckiej. W l. 1540–1 jako docent extraneus objaśniał „Tuskulanki” Cycerona, pełniąc równocześnie – prawdopodobnie w l. 1539–41 – wraz z Szymonem Marycjuszem z Pilzna, obowiązki nauczyciela pomocniczego w szkole parafialnej Św. Jana, -- Po dwuletniej przerwie w zajęciach uniwersyteckich (1541–1542/3) w półr. letn. 1543 wszedł do Kolegium Mniejszego i ponownie wybrał za przedmiot wykładów mowy Cycerona, do którego odtąd często wracał, objaśniając w l. 1546, 1547/8, 1548/9, 1550/1 m. in. „Officia”, „Paradoxa”, „Tuskulanki” i „De inventione”. --

Fragment zapiski 2 , Numer strony/karty w źródle: 378

-- w l. 1544–5 zamiast „Fizyki” Arystotelesa prowadził «graeca lectio» oraz objaśniał humanistyczne podręczniki Linacra i Cesariusza, w l. 1546–7 komentował „Officia” Cycerona (zamiast artystotelesowskiej „Etyki”) oraz autorów greckich (Hezjod, Homer, Demostenes), później również klasyków łacińskich (Kwintylian, Liwiusz) i pisarzy humanistycznych, m. in. Rudolfa Agricolę i Erazma z Rotterdamu, którego „De duplici copia verborum” czytał nadprogramowo w półr. letn. 1545. Humanistycznym zainteresowaniom dał również wyraz w ogłoszonym w r. 1548 zarysie prozodii łacińskiej De accentibus et recta pronunciatione opusculum (następne wyd.: 1551, 1566, 1567), w r. 1551 wydał w oficynie Łazarza Andrysowicza zbiór rozpraw z zakresu anatomii, embriologii i filozofii przyrody pt. Fabricatio hominis… -- na końcu książki zamieścił pierwszy w polskiej literaturze okulistycznej rysunek anatomiczny części składowych oka zaczerpnięty z „De humani corporis fabrica” A. Vesaliusa. -- Nie zaniedbując w l. n. zainteresowań humanistycznych – jeszcze w r. 1550/1 objaśniał z katedry Cycerona „De inventione” – prawdopodobnie wkrótce po przyjęciu do Kolegium Większego (1544) poświęcił się studiom teologicznym, komentując w l. 1548–51, zapewne w ramach wykładów bakałarskich, Ewangelię św. Jana i Listy Apostolskie. Ponadto miał pozostawić (w rękopisie?) nie znaną dziś mowę De potestate gemina, qua regitur mundus. Od dalszych studiów w tej dziedzinie oderwał N-a wyjazd na Węgry w charakterze wychowawcy 12-letniego królewicza Jana Zygmunta Zapolyi, siostrzeńca Zygmunta Augusta, z roczną pensją 300 złp., przyznaną mu przez króla dn. 25 III 1552. Do Siedmiogrodu wyjechał na wiosnę 1552 w towarzystwie swego ucznia, w niedalekiej przyszłości znanego działacza reformacyjnego Krzysztofa Trecego, i zapewne wkrótce po przybyciu opracował nową redakcję krakowskich wykładów z zakresu teologii biblijnej, -- ogłoszone w Krakowie w r. 1553, pt. Scopus Biblicus Veteris et Novi Testamenti..., -- doczekało się licznych przedruków w Lyonie (1572) oraz Antwerpii w l. 1555, 1559, 1562, 1566, 1572, 1659. Prawdopodobnie jeszcze w czasie pobytu na Węgrzech przygotował również rozprawę na aktualny w kontrowersjach religijnych XVI w. temat usprawiedliwienia Assertio quorundam,… qua affirmant charitatem non esse maiorem seu praestantiorem fide in hac vita..., którą ogłosił w oficynie Marka Szarffenberga w r. 1555, zapewne już po przyjeździe do Krakowa, dokąd, -- wrócił na wiosnę t. r. -- W listopadzie 1556 wygłosił na sejmie stanów siedmiogrodzkich w Koloszwarze ostro atakującą różnowierców Oratio in comitiis Colosvarini de corruptissimis eius seculi moribus et variis turbulentisque in religione Christiana doctrinis (druk. w Kr. --, dalsze wyd.: Kolonia 1561, Lyon 1572, Antwerpia 1572 – z dodatkiem dwóch listów Erazma z Rotterdamu), a w r. n. wystąpił z utrzymaną w tym samym duchu nietolerancji mową na sejmie węgierskim w Tordzie Apologia pro catholica fide wydaną w r. 1557 --.

Fragment zapiski 3 , Numer strony/karty w źródle: 379

Trapiony ciężką chorobą, po powrocie do Krakowa objął N. wprawdzie zwyczajną katedrę teologii i na krótko przed śmiercią doszedł do stopnia bakałarza, nie zdołał już jednak rozwinąć szerszej działalności dydaktycznej i naukowej. Od bieżących spraw Uniwersytetu trzymał się zresztą przez cały czas z daleka, pełniąc jedynie podrzędne godności, m.in. konsyliarza Kolegium Większego. Również w karierze kościelnej ominęły go znaczniejsze beneficja, m. in. w r. 1552 kanonia Św. Anny, tak że ostatecznie musiał się zadowolić probostwem w Jangrocie i stanowiskiem kapelana na dworze hetmana Jana Tarnowskiego (1558), -- Zmarł w Krakowie 9 I 1559. W testamencie zapisał kosztowne naczynia dla Kolegium Większego oraz pieniężny legat na aniwersarz w kościele Św. Anny. --